Κυριακή 21 Νοεμβρίου 2010

Βασίλης Βασιλικός: Οχι πολιτικός, ερωτικός συγγραφέας (από το αρχείο της Ελευθεροτυπίας)

Μεγάλα ονόματα της διεθνούς λογοτεχνίας, όπως ο Ουμπέρτο Εκο, ο Χάρολντ Πίντερ, η Τζόις Κάρολ Οουτς, καθώς και συγγραφείς από τον Καναδά, τις ΗΠΑ, την Αγγλία κ.λπ. συμμετείχαν στο Διεθνές Φεστιβάλ Συγγραφέων, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη βδομάδα στο Τορόντο του Καναδά.


«Δεν μπορώ να γράψω βιβλίο χωρίς κάποιο "μοντέλο"», είπε στην «Toronto Star» ο Βασίλης Βασιλικός
Από την Ελλάδα ήταν ο (και πρεσβευτής της UNESCO), Βασίλης Βασιλικός, στον οποίο αφιερώθηκαν δύο βραδιές: η μία με ανάγνωση από την αγγλική έκδοση του βιβλίου του «Γλαύκος Θρασάκης» και η άλλη σε μια ενώπιον κοινού συνέντευξη με τον πολιτειολόγο δημοσιογράφο κ. Conts. Παράλληλα, ο Βασίλης Βασιλικός συμμετείχε στην εκδήλωση της Ομογένειας με αφορμή τον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου, όπου ξεκίνησε η συγκινητική συλλογή προσφορών για το νέο πολιτιστικό κέντρο στο Τορόντο.

Ο Βασίλης Βασιλικός συναντήθηκε και με το προεδρείο της Ενωσης Συντακτών του ομογενειακού Τύπου (κυκλοφορούν επτά ελληνόφωνες εφημερίδες στο Τορόντο), ενώ έδωσε και συνεντεύξεις σε δύο προγράμματα της ελληνικής τηλεόρασης. Ολα αυτά, με τη στήριξη του Ελληνα γενικού προξένου στο Τορόντο Αγγελου Αλεξανδρή, συγγραφέα ενός βιβλίου για την ελληνική μειονότητα της Πόλης και των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ένα βιβλίο-σταθμός.

Τέλος, ως πρέσβης της UNESCO και ως πρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων, ο κ. Βασιλικός συνήψε συμφωνία για μια ελληνοκαναδική συνάντηση συγγραφέων, στο πλαίσιο των πολιτιστικών ανταλλαγών των δύο χωρών.

Η παρουσία του Βασίλη Βασιλικού στο Τορόντο απασχόλησε και τον καναδικό τίτλο, η δε «Toronto Star» -η μεγαλύτερη εφημερίδα της πόλης- του αφιέρωσε ένα εκτενέστατο κομμάτι με συνέντευξη, με τίτλο «Παραγωγικός συγγραφέας, από το Α έως το Ζ» (σ.σ. το Ζ είναι το τελευταίο γράμμα του αγγλικού αλφαβήτου), στο οποίο αναφέρονται τα εξής:

Το «Ζ» όπλο κατά της χούντας πέσει η στρατιωτική χούντα που κυβερνούσε τη χώρα από το 1967 μέχρι το 1974.

Το βιβλίο «Ζ» του Βασιλικού - «Εμείς λέμε ζήτα στα ελληνικά και είναι το έβδομο γράμμα της αλφαβήτου μας» μας λέει, έγινε ταινία και κέρδισε και το Οσκαρ, από τον ελληνικής καταγωγής Γάλλο σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά το 1969, με μουσική Μίκη Θεοδωράκη. Ευαισθητοποίησε την κοινή γνώμη εναντίον των συνταγματαρχών, που άρπαξαν την εξουσία από τα χέρια της εκλεγμένης προοδευτικής παράταξης.

Παραδόξως, το βιβλίο όπως και η ταινία δεν αναφέρονται στη χούντα αλλά στα γεγονότα που συνέβησαν το 1963 - στη δολοφονία ενός Ελληνα ιατρού και ειρηνιστή.

«Μας εξυπηρέτησε να χρησιμοποιήσουμε την ιστορία του "Ζ" σαν όπλο ενάντια στη χούντα» μας εξηγεί «και νικήσαμε - η δημοκρατία νίκησε».

Ο Βασιλικός ζούσε τότε (τον καιρό της δικτατορίας) εξόριστος στη Γερμανία και έγραψε το βιβλίο «Ζ» μέσα σε δύο μήνες -στοιχείο που μας δείχνει τη μεγάλη παραγωγικότητά του (τη δημοσίευση τόσων πολλών τίτλων) από τότε που δημοσίευσε το πρώτο του βιβλίο το 1953, όταν ήταν μόλις 18 ετών.

«Η συγγραφή του βιβλίου ήταν πολύ γρήγορη για μένα, αλλά πήρε δύο με τρία χρόνια για να ωριμάσει εσωτερικά», μας λέει σε τηλεφωνική συνομιλία μας από την Αθήνα λίγο πριν επιβιβαστεί στο αεροπλάνο που θα τον μετέφερε στο Τορόντο, όπου θα εμφανιστεί απόψε στο Διεθνές Φεστιβάλ Συγγραφέων στο Hartbourfront (8 μ.μ. στο Studio Theatre, York Quay Centre).

«Είμαι γνωστός ως πολιτικός συγγραφέας, αλλά θεωρώ τον εαυτό μου περισσότερο συγγραφέα ερωτικών μυθιστορημάτων», μας λέει.

Το 1963, ο Knopf δημοσίευσε «Το φύλλο», «Το πηγάδι», «Αγγέλιασμα», που είναι δείγματα αυτής της συγγραφικής πλευράς του, αλλά είναι πλέον δυσεύρετα στην αγορά. «Δεν εκπροσωπήθηκα καλά στο αγγλόφωνο κοινό και είναι δικό μου λάθος. Δεν έχω Αμερικανό ατζέντη».

Στο φεστιβάλ θα διαβάσει απόσπασμα από το νεομεταφρασθέν βιβλίο του «Γλαύκος Θρασάκης», «The Few Things Ι Know About Glafkos Thrassakis» (Seven Stories Press), το οποίο πρωτοεκδόθηκε σε τρεις τόμους στο τέλος της δεκαετίας του '70, μετά την επιστροφή του από την εξορία, και το οποίο ξαναδούλεψε αρκετές φορές από τότε.

Το ονομάζει βιογραφικό μυθιστόρημα «biogranovel», διότι αποτελεί είδος αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος, στο οποίο ο ίδιος (ο συγγραφέας) είναι τρίτο πρόσωπο. Περασμένες εμπειρίες του ίδιου του Βασιλικού από την εποχή της γερμανικής κατοχής και του ελληνικού εμφυλίου πολέμου, τότε που ήταν ακόμη παιδί και από την περίοδο της χούντας, τότε που όλοι οι καλλιτέχνες και οι διανοούμενοι ζήτησαν καταφύγιο στο εξωτερικό και μέχρι την «επιστροφή».

Εχω επηρεαστεί από το «Pale Fire» του Ναμπόκοφ, από το βιβλίο του Σαρτρ για τον Φλομπέρ «The idiot in the Family», μας λέει. «Δεν μπορώ να γράψω βιβλίο χωρίς κάποιο "μοντέλο". Τα βιβλία δεν έχουν παρθενογένεση. Ολα μου τα βιβλία βασίζονται σε κάποια άλλα βιβλία, είτε γαλλικά είτε ελληνικά είτε αγγλικά. Το "Ζ" γράφτηκε υπό την επήρεια του βιβλίου του Τρούμαν Καπότε "In Cold Blood"».

Ο Βασιλικός βρήκε χρόνο και για τη δημοσιογραφία. «Σε αναγκάζει να μπεις στην επικαιρότητα και ένας συγγραφέας μπορεί αυτό να το χρησιμοποιήσει στη δουλειά», μας λέει. Το 1981, όταν πήρε την εξουσία η σοσιαλιστική κυβέρνηση με αρχηγό τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο Βασιλικός ανέλαβε την κρατική τηλεόραση πριν έρθει η ιδιωτική.

Προσπάθησε να μετριάσει την αμερικανική επιρροή μέσα στην ελληνική κουλτούρα. «Είμαι γνωστός, και μισητός, για την απόσυρση της σειράς Dallas από την ελληνική τηλεόραση», μας λέει.

Πιστεύει ότι ο συγγραφέας πρέπει να συμβαδίζει με την εποχή του. «Συμμετέχω. Ξέρετε πώς αποκαλούσαν οι αρχαίοι Ελληνες εκείνον που δεν συμμετείχε στα κοινά (in the demos) "idiot", το οποίο ουσιαστικά σημαίνει "ιδιώτης".

Ο Αισχύλος δεν ήθελε να γράψουν στον τάφο του ότι ήταν θεατρικός συγγραφέας, αλλά ένας στρατηγός στη Μάχη της Αμφίπολης».

Βασίλης Βασιλικός, ο πιο παραγωγικός συγγραφέας της Ελλάδος, έχει γράψει 98 βιβλία, ένα από τα οποία βοήθησε να


ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 09/11/2002

Δεν υπάρχουν σχόλια: