Τρίτη 15 Οκτωβρίου 2013

Το πρόβατο και οι τσοπάνηδες είναι πολιτισμός

Σύγχρονα έργα τέχνης, φωτογραφικό και οπτικοακουστικό υλικό, ακόμα και γνήσιες κατασκευές, όπως μια σαρακατσάνικη σκηνή, μια ποιμενική καμπίνα από τη Βουλγαρία και μια χορτοκαλύβα από την Ουγγαρία, αναδεικνύουν πτυχές τού υπό εξαφάνιση σε όλη την Ευρώπη ποιμενικού βίου.


Σύγχρονα έργα τέχνης, φωτογραφικό και οπτικοακουστικό υλικό, ακόμα και γνήσιες κατασκευές, όπως μια σαρακατσάνικη σκηνή, μια ποιμενική καμπίνα από τη Βουλγαρία και μια χορτοκαλύβα από την Ουγγαρία, αναδεικνύουν πτυχές τού υπό εξαφάνιση σε όλη την Ευρώπη ποιμενικού βίου

Η φράση «Το πρόβατο στον Ελληνικό Κόσμο» δεν εμπεριέχει καμία παραδοξότητα. Αντιθέτως «ξενίζει» η σκέψη μιας έκθεσης με τίτλο «Το πρόβατο». Τι δουλειά έχει στο επίκεντρο μιας έκθεσης το αγαθό ζώο, που τρέφει, ντύνει, ωφελεί το ανθρώπινο είδος και το όνομά του έχει γίνει συνώνυμο της αθωότητας, της θυσίας ή της απαξίωσης; «Τα πρόβατα στο μαντρί» είναι ο χειρότερος συμβολισμός για τον πολιτικό, πνευματικό, κοινωνικό βίο, αφού σημαίνει πειθήνια συμμόρφωση στην αρχή του βοσκού.

Το αποδίδει εξαιρετικά στη γλυπτική κατασκευή του «Τρόικα» ο Θεόδωρος Παπαγιάννης. Στο κέντρο βρίσκονται τρεις ποιμένες -συμβολισμός της τρικομματικής κυβέρνησης που είχαμε όταν φτιάχτηκε το έργο- και γύρω τους τα πρόβατα… Το συγκεκριμένο θα εκτεθεί μαζί με πολλά ακόμα έργα στην έκθεση «Το πρόβατο» – Οδοιπορικό στον ποιμενικό βίο: Αρχιτεκτονική και Τέχνη» στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος». Είναι μια πολυεπίπεδη έκθεση, με χρηματοδότηση μάλιστα από την Ευρωπαϊκή Ενωση, κι έχει σκοπό να φέρει στο προσκήνιο τον ποιμενικό βίο, που τείνει να ξεχαστεί και να εκλείψει.

Διαμορφώθηκε από τους βοσκούς, οι οποίοι ζούσαν αρχικά μόνοι και μετακινούνταν στις ανοιχτές εκτάσεις ανάλογα με τις εποχές, το νερό και τη διαθέσιμη τροφή για τα ζώα τους. Στο πέρασμα των χρόνων αποτέλεσαν νομαδικές φυλές, όπως οι Σαρακατσάνοι. Ετσι, εκτός από οικονομική δραστηριότητα εξαπλωμένη σε όλη την Ευρώπη, και στην Ελλάδα φυσικά, υπήρξε κι ένας πολιτιστικός τόπος με κοινά στοιχεία στα έθιμα, τη μουσική, τις φορεσιές, τη διαχείριση των κοπαδιών, την αρχιτεκτονική και τη μαγειρική. Στα μετέπειτα χρόνια η ποιμενική ζωή δανείζει το όνομά της στη λογοτεχνία και στην παραστατική τέχνη.

Μέσα από σύγχρονα έργα τέχνης, φωτογραφικό, οπτικοακουστικό υλικό και αρχιτεκτονικές κατασκευές, η έκθεση παρουσιάζει πτυχές της ευρωπαϊκής κληρονομιάς του ποιμενικού βίου, από τη μυθολογία, τους συμβολισμούς, μέχρι και τη σύγχρονη αρχιτεκτονική. «Οι επισκέπτες καλούνται να ανακαλύψουν τη χρήση των υλικών, τη λειτουργία των χώρων και την ένταξη στο τοπίο των παραδοσιακών ποιμενικών κτισμάτων, την ανακύκλωση των νέων υλικών σε σύγχρονες κατασκευές (φράχτες, στάνες, μαντριά και βιοτεχνικές μονάδες), καθώς και την εφευρετικότητα των βοσκών, μέσα από “έξυπνες λύσεις”, πάνω σε θέματα υποδομής και μόνωσης, τόσο στις μόνιμες, όσο και στις προσωρινές αρχιτεκτονικές κατασκευές», σημειώνουν οι διοργανωτές της έκθεσης και η επιμελήτρια Λουίζα Καραπιδάκη, ιστορικός Τέχνης. «Χαρακτηριστικά παραδείγματα ποιμενικής αρχιτεκτονικής αναδεικνύονται μέσα από την παράδοση των Σαρακατσάνων και άλλων νομαδικών φυλών από τις χώρες της Ευρώπης, από τα πετρόκτιστα και τα ξύλινα σε πολλές χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά και Νότου, καθώς επίσης και μέσα από τις σύγχρονες αρχιτεκτονικές μονάδες παραγωγής που σχετίζονται με την εκτροφή του προβάτου και των προϊόντων του (μαλλί, δέρμα, γαλακτοκομικά προϊόντα)».

Η έκθεση οργανώνεται σε ενότητες με βάση το δομικά υλικά των κατασκευών: άχυρο/χόρτο, ξύλο, πέτρα, μέταλλο και ανακυκλωμένα υλικά. Ανάμεσα στα εκθέματα ξεχωρίζουν μια αυθεντική σαρακατσάνικη σκηνή των αρχών του 20ού αιώνα, μια παραδοσιακή τροχήλατη ποιμενική καμπίνα από τη Βουλγαρία και μια χορτοκαλύβα από την Ουγγαρία. Τα αντικείμενα και το εποπτικό υλικό «συνομιλούν» με σύγχρονα έργα τέχνης που έχουν αντλήσει έμπνευση από τις ποιμενικές εγκαταστάσεις και τα υλικά τους και φυσικά από το ίδιο το πρόβατο και ό,τι αυτό συμβολίζει. Μεταξύ άλλων, συμμετέχουν οι: Ναταλία Μελά, Αλέκος Φασιανός, Σωτήρης Σόρογκας, Αφροδίτη Λίτη, Θεόδωρος Παπαγιάννης, Μιχάλης Κατζουράκης, Μανώλης Χάρος, Νίκος Αγγελίδης, Στάθης Βατανίδης, Ειρήνη Κανά, Ελενα Παπαδημητρίου κι άλλοι Ελληνες μαζί με καλλιτέχνες από Βουλγαρία, Πολωνία, Ουγγαρία και Εσθονία.

Η έκθεση διοργανώνεται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού ερευνητικού έργου CAΝEPAL – «Η Ευρωπαϊκή Κληρονομιά της Αιγοπροβατοτροφίας και του Ποιμενικού Βίου». Τα εγκαίνια γίνονται αύριο στις 7.30 μ.μ. ενώ στον «Ελληνικό Κόσμο» διοργανώνεται το πρωί (10.30 – 7.00 μ.μ) ημερίδα με συμμετοχή εθνογράφων, ιστορικών Τέχνης, καλλιτεχνών, επιμελητών από Ελλάδα, Ουγγαρία, Γαλλία κ.α. Η έκθεση διαθέτει εκπαιδευτικό πρόγραμμα και διαδραστικό παιχνίδι για παιδιά.

Β. Τζεβελέκου

INFO: Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», Πειραιώς 254, τηλ.: 212 254000. Διάρκεια: 15 Οκτωβρίου – 15 Νοεμβρίου.

http://www.efsyn.gr/?p=131962

Δεν υπάρχουν σχόλια: