Δευτέρα 8 Αυγούστου 2011

Χίλιες και μια νύχτες-

Με την διεθνή σήμερα ονομασία Αραβικές νύχτες, ή Χίλιες και μία νύχτες (αραβ. Alf lailah wa lailah كتاب ألف ليلة وليلة) ή Παραμύθια της Χαλιμάς φέρεται γνωστή συλλογή ιστοριών της Ανατολής, κυρίως από Ινδία, Αίγυπτο, Ιράκ, Ιράν, που αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή, στο Δυτικό κόσμο, έργα της αραβικής λογοτεχνίας και ειδικότερα της λαογραφίας των ίδιων περιοχών.



Υπάρχουν ενδείξεις ότι η βάση για πολλές από τις ιστορίες που περιλαμβάνονται στο περσικό κείμενο Χίλια Παραμύθια είναι η ινδική μυθολογία: οι μεταμορφώσεις ανθρώπων σε ζώα, οι αναφορές στο ινδικό πάνθεον αλλά και η αφήγηση παραμυθιών ως μέσο αναβολής του επικείμενου θανάτου κλπ. Τα ονόματα των κύριων ηρώων είναι περσικά. Άλλωστε, ο Σαχριάρ εμφανίζεται στα περισσότερα κείμενα ως πρίγκηπας των Σασσανιδών, περσικής δηλαδή δυναστείας. Πάντως τα περισσότερα από τα υπόλοιπα ονόματα είναι αραβικά.
Αρκετές από τις ιστορίες προέρχονται και από την αρχαία ελληνική μυθολογία και την βυζαντινή παράδοση.
Κατά την εποχή του χαλιφάτου των Αββασιδών, στο αρχικό σώμα της συλλογής προστέθηκαν νέες ιστορίες με φόντο τη Βαγδάτη του Χαρούν Αλ Ρασίντ, ενώ Αιγύπτιοι πρόσθεσαν τις δικές τους ιστορίες από το Κάιρο της εποχής των Φατιμιδών (11ος-12ος αι.). Μέχρι τον 16ο αι., προστέθηκαν ιστορίες από τις ισλαμικές αντι-Σταυροφορίες και άλλες ιστορίες που έφεραν στη Μέση Ανατολή οι Μογγόλοι.

Στις Χίλιες και Μια Νύχτες, η κεντρική ιστορία της επιβίωσης της Σεχραζάντ με την αφήγηση ιστοριών στο σουλτάνο Σαχριάρ θέτει σε πλαίσιο όλες τις επόμενες που προκύπτουν, ωσότου κάποια στιγμή χάνεται μέσα στο σύνολο της ιστορίας και το ενδιαφέρον του αναγνώστη απλά μεταπηδά από τα κεντρικά πρόσωπα στους πρωταγωνιστές των παραμυθιών. Κάθε παραμύθι ενσωματώνει και άλλα.
Το μοτίβο αυτό χρονολογείται από τη σανσκριτική λογοτεχνία, και πέρασε στην περσική και αραβική λογοτεχνία μέσω της Παντσατάντρα, της παλαιότερης ινδικής συλλογής παραμυθιών.

Δεν υπάρχουν σχόλια: