Μονογαμία και Πολυγαμία - Η ανταρσία του Μπάουντυ

 

Όταν λοιπόν έχουμε να επιλέξουμε ανάμεσα στη μονογαμία και την πολυγαμία, με την προϋπόθεση ότι οι δύο αυτές πρακτικές αποκλείουν η μία την άλλη, η μονογαμία ίσως να ευνοεί λιγότερο επιθετικές ή καταστροφικές συμπεριφορές. Αυτό. πιθανόν να αληθεύει και για τον άνθρωπο. Η μονογαμία, υπαγορευμένη από θεσμούς, νόμους ή θρησκείες, φαίνεται πως περιορίζει τον καταστροφικό ανταγωνισμό ανάμεσα στους άντρες. Σύμφωνα με τον Τάκιτο, οι γερμανικές φυλές που ταλαιπώρησαν τόσο τη Ρώμη,οφείλουν εν μέρει τις επιτυχίες τους στο γεγονος ότι ήταν μονογαμικές κοινωνίες και, κατά συνέπεια, εκδήλωναν την επιθετικοτητά τους εκτός των κοινωνιών τους, με θύμα βέβαια τη Ρώμη.

Ο Τάκιτος είχε διαισθητικά προβλέψει πως η πολυγαμία συνεπάγεται τον ανταγωνισμό, τη βία και την επιθετικότητα. Κανείς όμως δεν θα μπορούσε να προβλέψει τη δραματική κατάληξη που είχε μια άλλη πράξη βίας, η ανταρσία του Μπάουντυ.

Το αγγλικό θωρακισμένο μεταγωγικό πλοίο Μπάουντυ σάλπαρε από το λιμάνι Σπίτχεντ του Χάμσερ το Δεκέμβρη του 1787 για την Ταϊτή, με κυβερνήτη τον William B1igh, για ένα ταξίδι που έμελλε να είναι από τα πιο δραματικά που συνέβησαν ποτέ σε πλοίο. Σκοπός του ήταν να μεταφέρει στις Βρετανικές Δυτικές Ινδίες αρτοδεντρα για τη διατροφή των Αφρικανών σκλάβων. Κατά την επιστροφή όμως από την Τα'ίτή εκδηλώθηκε ανταρσία, επικεφαλής της οποίας ήταν ο υποπλοίαρχος. Christian Fletcher. Τα γεγονότα που συνέβησαν, καθώς και αυτά που επακολούθησαν, έγιναν αιτία να γραφούν νουβέλες και βιογραφίες και να γυριστούν κινηματογραφικές ταινίες. Αυτό όμως που μας ενδιαφέρει εδώ είναι η πραγματική κατάληξη της ανταρσίας του Μπάουντυ, όπως την κατέγραψε η ιστορία και όχι η φαντασία.

Το 1790, μετά από αρκετές περιπλανήσεις σε άγνωστα μέρη, εννέα στασιαστές από το Μπάουντυ αποβιβάστηκαν στο νησάκι Πίτκερν μαζί με έξι άντρες και δεκατρείς γυναίκες που είχαν πάρει μαζί τους από την Πολυνησία. Χιλιάδες μίλια μακριά από το πλησιέστερο κατοικημένο σημείο, χωρίς να ξέρει κανείς πού βρίσκονται, άρχισαν μια καινούργια ζωή στο μικρό νησί. Σημειώστε τη διαφορά: δεκαπέντε άντρες και δεκατρείς γυναίκες. Όταν η αποικία τους ανακαλύφθηκε μετά από δεκαοκτώ χρόνια, επιζούσαν δέκα γυναίκες και ένας μόνο άντρας. Από τους υπόλοιπους άντρες ένας είχε αυτοκτονήσει, ένας πέθανε από φυσική αιτία και δώδεκα είχαν δολοφονηθεί. Ο επιζών ήταν απλώς ο μόνος που είχε επιβιώσει μετά από ένα όργιο βίας με κίνητρο αποκλειστικά τον ανταγωνισμό για τις γυναίκες. Προσηλυτίστηκε στο Χριστιανισμό και πρωτοστάτησε στην επιβολή της μονογαμίας στην κοινωνία του Πίτκερν. Έως το 1930, που διατηρούνταν αξιόπιστα αρχεία, φαινόταν ότι η προσπάθειά του είχε επιτύχει. Εκτός από ορισμένες μεμονωμένες περιπτώσεις απιστίας, οι κάτοικοι του Πίτκερν είχαν παραμείνει μονογαμικοί, ζούσαν ειρηνικά και είχαν ξεχάσει το αιματοβαμμένο επεισόδιο του εποικισμού του νησιού τους.

Ας αναλογιστούμε όμως τι θα συνέβαινε αν κάποιος αρσενικός κάτοικος του μικρού νησιού αποφάσιζε ξαφνικά να εγκαταλείψει τις μονογαμικές επιταγές και να εκμεταλλευτεί τις πραγματικές αναπαραγωγικές δυνατότητες που διαθέτουν όλοι οι άντρες. Σε λίγα χρόνια θα είχε αφήσει πολύ περισσότερα παιδιά από τους μονογαμικούς του συντρόφους. Κι αν τα παιδιά του κληρονομούσαν την πολυγαμική του διάθεση, μετά από μερικές γενιές το νησάκι θα είχε γεμίσει από τους απογόνου ς του. Η μονογαμία λοιπόν είναι ίσως καλή και έχει πιθανόν κάποια πλεονεκτήματα όσο κάποιος άντρας δεν αποφασίζει να την εγκαταλείψει. Επειδή όμως τα πλεονεκτήματα της πολυγαμίας είναι προφανή από εξελικτική σκοπιά, αυτή η αποφαση μόνο από δύο παράγοντες μπορεί να αποκλειστεί: είτε εάν οι άλλοι άντρες μπορούν να διαφυλάξουν το μονογαμικό τους ταίρι χωρίς να του κάνουν κακό είτε εάν η απόσταση που χωρίζει τα ζευγάρια είναι μεγάλη.

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, από τους ανώτερους πιθήκους μόνο οι γίββωνες (μαζί με τους συγγενικούς τους σιαμάγκ) και οι σύγχρονοι άνθρωποι είναι μονογαμικοί. Οι γίββωνες εμπίπτουν στη δεύτερη περίπτωση, στη γεωγραφική απομόνωση των ζευγαριών. Οι σύγχρονοι άνθρωποι λοιπόν, που ζουν έντονα κοινωνική ζωή, αν ήταν αυστηρά μονογαμικοί θα έπρεπε να ανήκουν στην πρώτη περίπτωση, να διαθέτουν δηλαδή μηχανισμούς διαφύλαξης του ζευγαριού από την εξελικτικά κερδοφόρα πολυγαμική σεξουαλική δραστηρι6τητα. Οι μηχανισμοί αυτοί θα μπορούσαν να είναι κοινωνικοί, όπως λόγου χάρη οι διάφορες θρησκευτικές, θεσμικές και νομικές απαγορεύσεις της μοιχείας, αλλά και βιολογικοί, όπως η ζήλια, η οποία σύμφωνα με πολλούς επιστήμονες έχει προσαρμοστικό χαρακτήρα.

Από το βιβλίο του Ευάγγελου Καφετζόπουλου «Ο σεξουαλικός πίθηκος» εκδόσεις κάτοπτρο. 

by Αντικλείδι , http://antikleidi.com