ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΡΟΚΟΣ

Ο γνωστός γλύπτης Κυριάκος Ρόκος πρόσφατα εξέδωσε μια συλλογή ιστοριών που συνεχίζουν το λογοτεχνικό του μοτίβο της ομφαλοσκόπησης. «Η πεταλούδα του Ίνσενμπορν», με τον υπότιτλο «Και άλλες ιστορίες», είναι μια διαρκής αναδρομή στο παρελθόν του καλλιτέχνη, με στοιχεία του παρόντος, όπως αυτό φαίνεται να έχει διαμορφωθεί μέσα από όλα όσα έχει βιώσει. Το «Ίνσενμπορν», για την ιστορία, αναφέρεται μάλλον στο ομώνυμο χωριό του Λουξεμβούργου, καθώς και η αναφορά στην πεταλούδα, παραπέμπει στον Κήπο με τις Πεταλούδες στην ιδια χώρα. Ωστόσο, η πεταλούδα μοιάζει να αποτελεί αφορμή του συγγραφέα για να μιλήσει για τα κίνητρα του ξετυλίγματος των ιστοριών του παρελθόντος του.








Ο Κυριάκος Ρόκος με το γνωστό του ύφος, ευθύ, σαρκαστικό, αυτοσαρκαστικό και πικρόχολο πολλές φορές, διατρέχει πολλά κομμάτια της ζωής του εδώ ή στο Παρίσι, με μοναδικό, όπως όλα δείχνουν, σκοπό: την κριτική του ματιά στο πώς το σήμερα υπάρχει, όσον αφορά και την τέχνη και την πολιτική. Βέβαια, στη συλλογή παρουσιάζονται θραύσματα καταβύθισης σ’ έναν πιο προσωπικό κόσμο, ωστόσο δεν αποτελούν το κεντρικό διακύβευμα του συγγραφέα.






Όλα τα παραπάνω παρατίθενται κατά τρόπο ευθύ και φορές-φορές αδιαπραγμάτευτο, με τη χρήση μιας γλώσσας τέτοιας που επιτάσσουν οι καιροί: ο Ρόκος, μπορεί να μην έχει πλοκή στις ιστορίες του, μπορεί να μη θέλησε ποτέ κάτι τέτοιο, εντούτοις κατάφερε να χρησιμοποιήσει ένα γλωσσικό ύφος που με την απλότητά του να εξυπηρετεί αυτόχρημα και χωρίς αμφιβολία σκέψεις και σπαράγματα ζωής που βυθίζονται σε άλλα επίπεδα.






Η «Πεταλούδα του Ίνσενμπορν» εντάσσεται στο είδος εκείνο της λογοτεχνίας που θυσιάζει τη μυθιστορηματική υπόσταση στο βωμό τής εξομολόγησης και της δημοσιογραφικής ή, συνάμα, εστέτ γραφής. Ο Ρόκος δε φαίνεται να θέλει να αποφύγει ούτε το ένα ούτε το άλλο κι αυτό γιατί, με μια δεύτερη σκέψη, δε θα εξυπηρετήσει το γενικό του σχεδιασμό που δεν είναι άλλος από τον εξορκισμό του προσωπικού του παρελθόντος, τον καθαγιασμό του καθώς και την αναψηλάφηση ενός παρόντος που μοιάζει ο ίδιος να έχει αποκοπεί, εκών άκων.






Το να νιώθεις ξένος με το παρόν που σε περιβάλλει, όπως επίσης εξ ανάγκης να υποτάσσεσαι σ’ αυτό μην έχοντας τη διάθεση να αντισταθείς, οδηγεί, διά του αποτελέσματος εν προκειμένω, σε ένα «εαυτοτικό παραλήρημα» που όχι μόνο κατευθύνει τη σκέψη σε ατραπούς δυσανάλογους της σημασίας των γεγονότων, αλλά -παράλληλα- θάλλει στο εσωτερικό των ίδιων γεγονότων μια παραίτηση για την οποία έχει ο καθένας απευχηθεί ή, ακόμη χειρότερα, παλέψει να διαγράψει.






Και εδώ είναι το σημείο που ο Ρόκος λανθάνει. Η συνεχής αυτοαναφορικότητα με την ταυτόχρονη εξιδανίκευση προσώπων δικών και αλλοτρίων, επιφανών και «αφανών», καταλήγει να αδικεί την ισορροπία ενός λανθάνοντος θυμού και μιας ήρεμης αφαλάτωσης μιας θάλασσας παρελθούσας ανεπιστρεπτί, με έναν τρόπο που αποκλείει τον αναγνώστη από τη συμμετοχή στις λέξεις και τα πράγματα κατά μήκος των ιστοριών.






Κανείς, βέβαια, δεν μπορεί να επιμείνει σ’ αυτό. Όχι, βέβαια, γιατί η έγερση ενστάσεων δεν ωφελεί, αλλά απλώς γιατί αυτή η έγερση καθίσταται περιττή όταν, από τη μια, παρουσιάζει μια γραφή τόσο ερμητικά κλεισμένη στον εαυτό της, ενώ, από την άλλη, οδηγεί, με τη γλώσσα όπως προαναφέρθηκε, σε ήσυχα μονοπάτια.






Το να ξορκίζεις το παρελθόν σου, μπορεί να μη βοηθά κανέναν. Το να το επαναφέρεις, όμως, σε ένα παρόν που θέλεις κι αυτό να το ξορκίσεις, μπορεί να σημαίνει φόβο για το μέλλον, αν όχι μιαν επαναστατημένη ανησυχία γι’ αυτούς που θα το χειριστούν.






[κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη]






[Ο Κυριάκος Ρόκος γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1945. Σπούδασε γλυπτική και με υποτροφία της Ακαδημίας Αθηνών εργάστηκε στο Παρίσι. Έχει κάνει 31 ατομικές εκθέσεις και πολλές ομαδικές και διεθνείς. Από το 1975 γράφει τακτικά στον τύπο. Έχει εκδώσει έξι βιβλία. Σήμερα, είναι καθηγητής πλαστικής στο τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης του Τ.Ε.Ι. Αθηνών


http://athinakisdimitris.wordpress.com/