ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ- ΠΑΒΛΟΦ

Ο Ιβάν Πέτροβιτς Παβλόφ (Ρωσ. Иван Петрович Павлов, 14 Σεπτεμβρίου, 1849 Ριαζάν, χωριό της Κεντρικής Ρωσίας – 27 Φεβρουαρίου, 1936 Μόσχα) ήταν Ρώσος φυσιολόγος, ψυχολόγος και ιατρός. Τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής το 1904 για έρευνες σχετικές με τη φυσιολογία του πεπτικού συστήματος. Είναι ευρύτατα γνωστός για το πείραμά του στο φαινόμενο των εξαρτημένων ανακλαστικών.
Ο Παβλόφ παρόλο που αντιμετώπιζε με σκεπτικισμό την νεαρή για την εποχή του επιστήμη της ψυχολογίας, θεωρούσε πως η θεωρία των εξαρτημένων ανακλαστικών θα μπορούσε να ερμηνεύσει την ψυχωσική συμπεριφορά. Από αυτή την άποψή οι ιδέες του έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη συμπεριφοριστική θεωρία της ψυχολογίας, την οποία εισήγαγε ο Τζον Γουότσον το 1913^[1].
Το αρχικό ενδιαφέρον του Παβλόφ ήταν η θεολογία, καθώς ο πατέρας του ήταν εφημέριος του χωριού. Στην πορεία της ζωής του ωστόσο διαπίστωσε ότι ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τη χημεία και τη φυσιολογία. Σπούδασε καταρχήν στο πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης στην την Αυτοκρατορική Ιατρική Ακαδημία και έκανε τις μεταδιδακτορικές σπουδές του στη Γερμανία. Επιστρέφοντας στη Ρωσία εργάστηκε στο Εργαστήριο Μπότκιν της Πετρούπολης και αργότερα ανέλαβε την έδρα της Φυσιολογίας στην Αυτοκρατορική Ιατρική Ακαδημία.
Ο Παβλόφ αν και ανδρώθηκε ως επιστήμονας υπό το τσαρικό καθεστώς, παρέμεινε στη χώρα του μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης το 1917 και παρότι διαφώνησε ευθέως με τις μαζικές διώξεις και εκτελέσεις, ακόμη και διαμαρτυρόμενος εγγράφως στον Στάλιν ή αρνούμενος στον Μπουχάριν την είσοδό του στο εργαστήριό του^[2], συνέχισε τις έρευνές του χρηματοδοτούμενες ανελλιπώς από το κομμουνιστικό καθεστώς έως την ηλικία των 87 ετών, καθώς εργαζόταν κυριολεκτικά ως το τέλος της ζωής του.


ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΟΥ ΠΑΒΛΟΦ

Ο μεγάλος Ρώσος φυσιολόγος Παβλώφ σχεδίασε και εκτέλεσε ένα πείραμα που έχει μείνει κλασικό στην ιστορία της επιστήμης. Σχημάτισε δύο ομάδες από σκύλους. Η μία ομάδα λάμβανε το γεύμα της σε τακτή ώρα κάθε μέρα. Η άλλη ομάδα λάμβανε το ίδιο γεύμα την ίδια ώρα αλλά με μία διαφορά. Λίγα λεπτά πριν την χορήγηση της τροφής ο Παβλώφ χτυπούσε ένα κουδούνι. Αυτό συνεχιζόταν για ένα χρονικό διάστημα, ώσπου μια μέρα ο Παβλώφ έκανε κάτι διαφορετικό. Άρχισε να χτυπάει το κουδούνι σε άσχετες ώρες χωρίς να προσφέρει τροφή και είδε ότι οι σκύλοι ανταποκρίθηκαν: άρχισαν να τους τρέχουν τα σάλια όπως ακριβώς όταν του παρέθετε τροφή. Η άλλη ομάδα, οι μάρτυρες, δεν αντέδρασαν καθόλου. Για να ερμηνεύσει ο Παβλώφ τα αποτελέσματα αυτά κατέληξε στα εξής:
Η ομάδα των πειραματόζωων είχε συσχετίσει την τροφή με το κουδούνι, γιατί κάθε φορά λίγα λεπτά μετά το κουδούνισμα ερχόταν η τροφή. Αυτό δημιούργησε ένα αντανακλαστικό. Οι σκύλοι έμαθαν ότι υπάρχει μια αλληλουχία γεγονότων σταθερή: κουδούνι – τροφή. Το νευρικό τους σύστημα προσαρμόστηκε και όποτε άκουγαν κουδούνι πίστευαν ότι θα επακολουθήσει η τροφή, γι αυτό και τους έτρεχαν τα σάλια.
Η άλλη ομάδα, οι μάρτυρες δεν αντιδρούσαν καθόλου στο κουδούνι γιατί απλούστατα δεν είχε συσχετίσει το κουδούνι με κάτι άλλο. Συνεπώς αφού δεν υπήρχε η αντίδραση αυτή έμφυτη στον οργανισμό του σκύλου, τότε η καινούργια αντίδραση ήταν ένα αντακλαστικό και μάλιστα που δημιουργήθηκε τεχνητά συσχετίζοντας ένα τεχνητό ερέθισμα με μία συγκεκριμένη αντίδραση, απολύτως εξαρτημένη από το ερέθισμα αυτό. Ο Παβλώφ ονόμασε τα αντανακλαστικά αυτά εξαρτημένα και πέρασε στην ιστορία. Αυτό που ανακάλυψε ο Παβλώφ είναι ένας γενικός νόμος, που ισχύει σε όλο το ζωικό βασίλειο, από το ποντίκι μέχρι τον άνθρωπο.

Καθημερινά παραδείγματα
-      Όταν το φανάρι γίνει κόκκινο πατάτε φρένο. Όταν ανάψει πράσινο ξεκινάτε.
-      Τα παραγγέλματα στο στρατό.
-      Η προπαγάνδα και η διαφήμιση.
-      Η επώμιση και η σκόπευση στη θέα του στόχου.

Οι άνθρωποι που δεν οδηγούν, δεν πήγαν στρατό, δεν βλέπουν τηλεόραση και δεν κυνηγούν, απλούστατα δεν αντιδρούν στα ερεθίσματα αυτά όπως εσείς!!!