Φιλέλληνας

Ο όρος Φιλέλληνας (στην καθαρεύουσα: "Φιλέλλην"), σύνθετη φίλος + Έλληνας, αποτελεί χαρακτηρισμό εκείνου που τρέφει ιδιαίτερη αγάπη προς τους Έλληνες και κάθε τι ελληνικό που την εκδηλώνει όμως δια λόγου ή έργου.


Στη νεοελληνική καθιερώθηκε να λέγεται για ξένους υπηκόους που εκδήλωσαν φίλια αισθήματα προς την Ελλάδα, κυρίως κατά τον Ιερό Αγώνα της ανεξαρτησίας του 1821.



Ως ουσιαστικό, αυτή η αγάπη των ξένων αλλά και η κάθε εκ μέρους τους εδηλούμενη εύνοια υπέρ των ελληνικών υποθέσεων, ιδιαίτερα στη περίοδο προ και κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 για το ανεπτυχθέν εκ μέρους τους ενδιαφέρον υπέρ των αγωνιζομένων Ελλήνων με ηθική και υλική συμπαράσταση καθιερώθηκε να λέγεται Φιλελληνισμός.

Ιστορία του όρου




  Ο Μέγας Αλέξανδρος είχε τιμηθεί με τον χαρακτηρισμό "Φιλέλλην" μετά τη συμμετοχή του στους Ολυμπιακούς αγώνες. Στην εποχή μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, στο ελληνιστικό Βασίλειο της αυτοκρατορίας της Παρθίας, οι Βασιλείς συνήθιζαν να αναγράφουν στα νομίσματα που εξέδιδαν το χαρακτηρισμό "ΦΙΛΕΛΛΗΝ". Ο Αλέξανδρος ο Ά είχε χαρακτηριστεί ως <<φιλέλλην>>.Είχε λάβει μέρος στους ολυμπιακούς αγώνες και είχε αναδειχθεί και ολυμπιονίκης σε αγώνα δρόμου.Ο χαρακτηρισμός <<φιλέλλην>> του αποδόθηκε οχι λόγω του παραπάνω γεγονότος,αλλά λόγω των υπηρεσιών που πρόσφερε στους Έλληνες κατά τη διάρκεια των περσικών πολέμων.



  Σύγχρονη αντίληψη του όρου

Ως Φιλέλληνες έμειναν γνωστοί ξένοι υπήκοοι, κυρίως από τη Γαλλία, την Αγγλία και την Ιταλία που βoήθησαν την Ελληνική Επανάσταση του 1821 είτε μέσω της συμμετοχής τους στις πολεμικές επιxειρήσεις, είτε με χρήματα, είτε δημιουργώντας γραπτά και έργα τέχνης που σκοπό τους είχαν να προβάλλουν την ελληνική προσπάθεια στο εξωτερικό. Το κίνημα του Φιλελληνισμού ήταν επηρεασμένο τόσο από τον ρομαντισμό, στον οποίο η Ελλάδα και η παράδοσή της είχε κεντρική θέση, όσο και από το κοινωνικό-πολιτικό κίνημα που γεννήθηκε από την Αμερικάνικη και Γαλλική Επανάσταση.



  Γνωστότεροι Φιλέλληνες




Τζορτζ Κάνινγκ, υπουργός εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας που στήριξε την ελληνική επανάσταση.

Ιάκωβος Μάγερ, Ελβετός τυπογράφος που έδρασε στο Μεσολόγγι.

Μπρούνο, ιταλός που ήρθε μαζί με το Βύρωνα στην Ελλάδα και πέθανε στο Ναύπλιο το 1827.

Φρανσουά ντε Σατωμπριάν, (François-René de Chateaubriand), γνωστός και σαν Σατωβριάνδος, περιηγητής, συγγραφέας Οδοιπορικού και υπομνημάτων που έκαναν γνωστή την κατάσταση της Ελλάδας στην Ευρώπη.

Βίκτωρ Ουγκό, ο γνωστός Γάλλος συγγραφέας, που έγραψε ποιήματα εμπνευσμένα από την ελληνική επανάσταση.

Τόμας Γκόρντον, Σκώτος αξιωματικός που προσέφερε όπλα και χρήματα, και συμμετείχε στην πολιορκία της Τρίπολης.

Τζορτζ Φίνλεϊ, Σκώτος που συμμετείχε στις πολεμικές επιχειρήσεις.

Κάρολος Νόρμαν, Γερμανός στρατιωτικός που το 1822 τέθηκε επικεφαλής του ελληνικού στρατού, και πέθανε στο Μεσολόγγι.

Σαντόρε ντι Σανταρόζα (Santorre Di Santa Rosa), Ιταλός επαναστάτης που πέθανε στη Σφακτηρία.

Φρανκ Χέιστινγκς (Frank Hastings), Βρετανός αξιωματικός του ναυτικού που πρόσφερε χρήματα και συμμετείχε στις επιχειρήσεις.

Ιωάννης-Γαβριήλ Εϋνάρδος, τραπεζίτης που οργάνωσε το φιλελληνικό κίνημα στη Γαλλία και την Ελβετία.

Κάρολος Φαβιέρος (Charles Fabvier), Γάλλος διοικητής του τακτικού ελληνικού στρατού.

  Φιλελληνισμός ανά χώρα

  Ελβετία

Σημαντικός δεσμός ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ελβετία υπήρξαν οι Ελβετοί φιλέλληνες, οι οποίοι χρηματοδότησαν τον αγώνα του '21, όπως ο τραπεζίτης Εϋνάρδος ή ακόμη και πολέμησαν για την ελευθερία της Ελλάδας, όπως ο γιατρός Μάγερ που σκοτώθηκε κατά την ηρωική έξοδο του Μεσολογγίου. Ο Μάγερ υπήρξε ο εκδότης της πρώτης εφημερίδας που κυκλοφόρησε στην ελεύθερη Ελλάδα. Εξέδιδε από την 1η Ιανουαρίου 1824 ως την παραμονή της ηρωικής εξόδου την εφημερίδα "Ελληνικά Χρονικά" στο Μεσολόγγι. Όπως αναφέρει ο Ελβετός φιλέλληνας Ερρίκος Φαρνέζι, δεκαπέντε Ελβετοί συνολικά πήραν μέρος στα φιλελληνικά στρατιωτικά σώματα που πολέμησαν στην Ελλάδα.