ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ

Από το ΜΑΥΡΟΛΙΘΑΡΙ στο ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟ:

«Στα βήματα του ΑΡΗ και του ΖΕΡΒΑ»-ΑΝΑΓΚΑΙΑ μια ελάχιστη ΣΥΜΦΩΝΙΑ και ΣΗΜΕΡΑ-

         

                                                                                                Υπογράφει

                                                                                               ο Γιώργος Καραχάλιος

     Δημοσιογράφος – Φιλόλογος

Τούτες τις μέρες του Νοέμβρη – ακριβώς πριν από σαράντα δύο χρόνια (1942) – οι αρχηγοί των αντιστασιακών Οργανώσεων ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ Άρης Βελουχιώτης και Ναπολέων Ζέρβας, παρουσία και αγγλικής ομάδας σαμποτέρ, όρκισαν τους μαχητές της Εθνικής Αντίστασης κάτω από τον ίσκιο του γεροπλάτανου της πλατείας του χωριού Μαυρολιθάρι Φωκίδας (ορεινή Παρνασσίδα).

Και ταυτόχρονα, κάτω από τον ίδιο … αιωνόβιο Πλάτανο, σχεδίασαν την επιχείρηση «Χάρλινγκ», για την ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοπόταμου, ακριβώς πριν από σαρανταδύο χρόνια – ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – στις 25/11/1942!..

Η επιχείρηση σχεδιάστηκε, έτσι ώστε να εκτελεστεί από 150 άνδρες του ΕΛΑΣ, 60 του ΕΔΕΣ και 12-14 Άγγλους αξιωματικούς και σαμποτέρ. Θα διαρκούσε μόνο 15 λεπτά της ώρας. 

Στη σύσκεψη, ο Άρης υπαγόρευσε τη διαταγή, καταλήγοντας::

«Γενικός αρχηγός της Επιχείρησης, ο αρχηγός του ΕΔΕΣ, συνταγματάρχης Ναπολέων Ζέρβας». 

Το γέλιο του Ζέρβα τον διέκοψε 

«Ω αδερφέ Άρη, γιατί μου τρως ένα βαθμό;» 

Ο ΕΛΑΣίτης Άρης έσπευσε να διορθώσει: 

«Ο στρατηγός Ναπολέων Ζέρβας».

Ήταν η μοναδική διαφωνία...

Η ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοπόταμου προκάλεσε – όπως είναι κοινά αποδεκτό - το θαυμασμό της κατεχόμενης Ευρώπης και χαρακτηρίστηκε από τον Τσώρτσιλ ως η σπουδαιότερη μέχρι τότε δολιοφθορά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Κατάφερε βαρύτατο πλήγμα για τον Άξονα, καθώς διέκοψε τον ανεφοδιασμό του «Africa Cops», για περίπου σαράντα ημέρες, από πολεμικό υλικό που μεταφερόταν δια μέσου της σιδηροδρομικής γραμμής.

Τα γεγονότα της επιχείρησης για την ανατίναξη της Γέφυρας είναι γνωστά… Ως επίμετρο για το εγχείρημα αυτό, θα μπορούσε να λεχθεί αυτό που κατ’ επανάληψη έχει ακουσθεί και γραφτεί :

«Αν δεν ήταν ο Ζέρβας, δε θα γινόταν η επιχείρηση. Κι αν δεν ήταν ο Άρης, δε θα πετύχαινε!..»

Ήταν άλλωστε η πρώτη φορά – και η τελευταία – που οι δύο Ηγέτες των Αντιστασιακών Οργανώσεων μόνιασαν για το καλό της Πατρίδας!...

Εκείνο που στους περισσότερους νεοέλληνες δεν είναι ευρύτερα γνωστό, είναι το γεγονός πως ύστερα από την επιτυχία της Επιχείρησης, οι αντάρτες και των δύο Οργανώσεων – με τη χαρά ζωγραφισμένη στα ταλαιπωρημένα πρόσωπά τους – πήραν το δρόμο της επιστροφής, ανηφορίζοντας προς το Μαυρολιθάρι Φωκίδας (απ’ όπου και ξεκίνησαν) για να γιορτάσουν τα επινίκια, μέσα σ’ ένα κλίμα και σε μια ατμόσφαιρα πανηγυρική που κυριαρχούσε σ’ όλο το χωριό.     

Πριν από έντεκα χρόνια – το Νοέμβριο του 2003 – είχα την ευκαιρία και τη χαρά να ακούσω από το στόμα του και να διαβάσω τα γραφόμενα του τόσο για το σχεδιασμό της Επιχείρησης όσο και για τα όσα ακολούθησαν, από έναν αγαπημένο και αδελφικό μου φίλο, τον αείμνηστο Νίκο Μώκο που τα' ζησε ως Μαυρολιθαρίτης – (παιδί τότε σε ηλικία δώδεκα χρόνων).   

Παραθέτω τα όσα μου μετέφερε σχετικά με τα επινίκια μέσα από τη δική του ματιά:   

  

«…Κατά τις 8 το πρωί, την επόμενη ημέρα της ανατίναξης της Γέφυρας του Γοργοποτάμου, το ευχάριστο νέο έγινε γνωστό αρχικά στην Παύλιανη και από εκεί διαδόθηκε στο Μαυρολιθάρι, που το διέδωσε σε όλα τα γύρω χωριά.  Κάποια στιγμή χτύπησε  χαρμόσυνα και η καμπάνα της εκκλησίας.

Οι «υπεύθυνοι» μοίρασαν αλεύρι σε κάποιες γυναίκες να ζυμώσουν ψωμί για να φάνε οι Αντάρτες.  Είχαν στήσει έξω από το σχολείο τρία μεγάλα καζάνια: το ένα με φασόλια και τα άλλα δύο με κρέας από προβατίνες και πατάτες.  Υποχρέωσαν και του γείτονες να πάνε ξύλα για τη φωτιά.  Νερό κουβάλαγε από τη βρύση της  «ψωρομύτης» ένας φουκαράς ταλαίπωρος Ιταλός αιχμάλωτος, ο Τζιοβάνι. Μετά 4 μήνες τον σκότωσαν με την κατηγορία ότι ήταν Π..)

Κατά τις 11 η ώρα, φάνηκαν κατά ομάδες οι πρώτοι αντάρτες από τον επάνω Σταυρό, από το δρόμο της Γκούρας.  Τότε άρχισαν οι χωριανοί, κυρίως οι γυναίκες, να βγαίνουν στο δρόμο για  να τους καλωσορίσουν. Και κάποιες τους έδιναν και γλυκά.

Λίγο αργότερα φάνηκαν άλογα και μουλάρια και πολλοί μαζί αντάρτες. Στα άλογα ήταν καβάλα ο Άρης σε μια καφέ φοράδα και ο Ζέρβας σε ένα ψαρί άλογο. Σε άλλα ήταν ο Πυρομάγλου, ο Παπασταμάτης και μερικοί Εγγλέζοι.  Στα μουλάρια είχαν και κάποιους τραυματίες, κυρίως από πεσίματα και στραμπουλίγματα.  ‘Εναν - δυο τους έφεραν στη Μακαρίτισσα τη μάνα μου, την Κωνσταντινιά,  που έκανε τον ορθοπεδικό…

Όταν πλησίαζαν στο Μαυρολιθάρι, εγώ, μαζί με την παρέα των παιδιών του μαχαλά μας, ανεβήκαμε πάνω από τις πουρνάρες, λίγο πιο κάτω από το «Αγρι Αλώνι» για να τραγουδήσουμε. Αρχίσαμε του «Αετού ο γιος» (άγνοια και παιδική αφέλεια).

Τότε φάνηκε ο μακαρίτης ο Δρόσος Τζιβάρας και έξαλλος μας φώναξε: «σταματήστε».  Σταματάμε τα τραγούδι τρομαγμένοι.  Όταν έφτασε κοντά μας, ρώτησε ποιος μας είπε να τραγουδήσουμε αυτό το τραγούδι.  Αυτός, του είπε ο Γιάννης Κόκορες (συχωρεμένος) και έδειξε εμένα.  Τότε με έπιασε από το αυτί και σε αυστηρό ύφος μου είπε: μην ξαναπείς αυτό το τραγούδι, αυτό είναι για βασιλιάδες, δεν είναι για αντάρτες (ακόμα νιώθω ότι με πονάει το αυτί μου).

Φύγαμε και πήγαμε στην πλατεία του Μαυρολιθαρίου.  Ήταν γεμάτη κόσμο και αντάρτες.  Είχαν έρθει και πολλοί από τα γύρω χωριά.  Δεν θυμάμαι ποια ώρα ήταν που ακούστηκαν τα κλαρίνα.  Αμέσως έπιασαν χορό.  Μπροστά ο Ζέρβας.  Τον κρατούσε ο Άρης.  Μετά ο Περικλής,  ένας Εγγλέζος που τους χάλαγε το βήμα…

 Αργότερα, ακούστηκε η σάλπιγγα για φαγητό.  Πρώτοι πήραν φαγητό οι άντρες του Ζέρβα και μετά τοι άλλοι.  Στους Καπετάνιους είχαν τραπέζι σε ένα καφενείο. Νομίζω ήταν του Μαχλίρη.  Κατά τις 3 το απόγευμα, συγκεντρώθηκαν όλοι στο σχολείο.

Παρατάχθηκαν χωριστά οι άνδρες του Ζέρβα που ήταν 40-50. Πιο καλοντυμένοι από τους πολλούς άλλους του Άρη.  Μπροστά ήταν ο Νικηφόρος, ο Περικλής, ο Αίας κ.α.  Στην άκρη ήταν μερικοί του Καραλιβάνου.  Μπροστά ήταν ο Μπάφας με ένα μεγάλο γιαταγάνι ζωσμένο μπροστά του.  Εκεί στη γωνία και πάνω από το σχολείο του χωριού, σε σημείο υπερυψωμένο από το δρόμο, ανέβηκε ο Ζέρβας,  ο Άρης και ένας Άγγλος (νομίζω ο Μάγιερς).  Είχαν μαζευτεί και πολλοί χωριανοί εκεί. Ήταν και η θεία Γαρέφω.

Πρώτος μίλησε ο Ζέρβας.  Κάποια στιγμή που έλεγε ότι «θα έχετε ότι θέλετε» (απευθυνόμενος στους Αντάρτες)  πετάχτηκε ένας από τους άντρες του Άρη και του είπε «παπούτσια θέλουμε καπετάνιε».

Τότε παρενέβη ο Άρης και φώναξε να έρθει μπροστά αυτός που φώναξε. Πράγματι ήρθε.  Φάνηκε ότι φορούσε κάτι χαλασμένα παπούτσια που τα είχε δέσει με σύρματα.  Ο  Άρης του είπε: σήμερα θα σου βρούμε παπούτσια.  Εάν δεν βρούμε, θα σου δώσω τα δικά μου.  Σύσσωμοι όλοι οι άντρες του και οι χωριάτες τον χειροκρότησαν.  Τελείωσε ο λόγος του Ζέρβα και άρχισε να μιλάει ο Άρης. Και οι δυο μίλησαν για ελεύθερη πατρίδα…

Σε μια στιγμή κάτι είπε ο Εγγλέζος και έδωσε κάτι στον Άρη που το πήρε ο Περικλής.  Τέλειωσαν και δόθηκε εντολή στο Τμήμα του Ζέρβα για αναχώρηση.  Αφού πέρασαν μπροστά από τον Ζέρβα και τον Άρη, αγκαλιάστηκαν και φιλήθηκαν. 

Η στιγμή αυτή μου έχει μείνει βαθιά χαραγμένη στη μνήμη μου, γιατί οι αντάρτες και οι πολίτες χειροκροτούσαν και ζητωκραύγαζαν.

 Έτσι, χώρισαν τότε οι αρχηγοί και οι συναγωνιστές που πέτυχαν εκείνο το μεγάλο άθλο της Εθνικής Αντίστασης και της Ελληνικής ψυχής.  Δεν ξέρω πόσο συνέβαλε στον πόλεμο η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου... Αυτό που ξέρω είναι ότι εμψύχωσε το λαό και φούντωσε το Αντάρτικο για να γράψει το Εθνικό μεγαλείο της Αντίστασης του Λαού μας…»

Εκείνο, που αντίθετα ωστόσο είναι λιγότερο γνωστό, είναι πως ο αιωνόβιος Πλάτανος του Μαυρολιθαρίου, (στον ίσκιο του οποίου - όπως προαναφέρθηκε – οι δύο Άνδρες συναντήθηκαν, όρκισαν τα παλικάρια τους, σχεδίασαν την ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοποτάμου και χόρεψαν μονιασμένοι γιορτάζοντας τη νίκη τους) ανακηρύχθηκε, στις   16 Αυγούστου 2012, «ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ, ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ» (ΦΕΚ 35, 4/2/2014).

Ήταν ένα όραμα … ένα όνειρο γενιών και γενιών που προσωπικά πήρα την πρωτοβουλία να το υλοποιήσω !.. Ύστερα από πολύχρονες γραφειοκρατικές διαδικασίες και με ιστορικά (και όχι μόνον) ντοκουμέντα και αποδεικτικά στοιχεία αλλά και με τη συνδρομή που είχα από την τ. Αντιπεριφερειάρχη  Φωκίδας Γιώτα Γαζή, την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, τα καθ’ ύλην αρμόδια Υπουργεία, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και άλλους Φορείς, τελικά ο Πλάτανος Μαυρολιθαρίου χαρακτηρίσθηκε  «ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟ ΜΝΗΜΕΙΟ».

Ιδιαίτερα σημαντική σ’ αυτή την πρωτοβουλία μου για την ανακήρυξη του Πλατάνου ήταν και η συμβολή του ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΦΥΣΙΚΗΣ  ΙΣΤΟΡΙΑΣ – ΚΕΝΤΡΟ ΓΑΙΑ και ειδικότερα της Προέδρου του ΝΙΚΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ και του Προέδρου του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων – Υγροτόπων (Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας) καθηγητή Πανεπιστημίου ΣΠΥΡΟΥ ΝΤΑΦΗ … Τις θερμότερες ευχαριστίες μου, για άλλη μια φορά …

Και κάτι ακόμα: ο αιωνόβιος Πλάτανος του Μαυρολιθαρίου αποτελεί ιστορικό σημείο αναφοράς, καθώς - σύμφωνα με τα «απομνημονεύματα του στρατηγού Μακρυγιάννη» - συνδέεται με το πέρασμα από το Μαυρολιθάρι του Μακρυγιάννη, του Οδυσσέα Ανδρούτσου, του Πανουργιά, του Γκούρα, του Δυοβουνιώτη, του Καλτσοδήμου και άλλων ηρώων του 1821.

Και όχι μόνον: συνδέεται με το πέρασμα των βασιλέων Όθωνα και Αμαλίας, του Πρωθυπουργού στρατηγού Πλαστήρα («Μαύρος καβαλάρης») και άλλων.

* * * * * * * * * * * * *

Από την ιστοσελίδα αυτή,  κάναμε λόγο πριν από πέντε μήνες, στις 10 Ιουλίου 2014 με το σχόλιό μας "Πολιτικός Γάμος προ των πυλών;", αλλά και αργότερα πριν από ένα μήνα στις 23 Οκτωβρίου 2014 με το σχόλιό μας "Από δυό χωριά....χωριάτες. Βρείτε τα!.."  για την ανάγκη μιας έστω στοιχειώδους συνεννόησης, μιας έστω ελάχιστης συμφωνίας των κομμάτων και των ηγεσιών τους για κρίσιμα ζητήματα, όπως:

·        το χρέος και η βιωσιμότητά του

·        η εκλογή του επόμενου προέδρου της Δημοκρατίας και

·        ο χρόνος των εθνικών εκλογών…

Η επιτακτική αυτή αναγκαιότητα επανήλθε τούτες τις μέρες στο προσκήνιο της επικαιρότητας, καθώς η Ελλάδα βρίσκεται σε μια κρίσιμη περίοδο, σε μια κρίσιμη καμπή… σ’ ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν τώρα, θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό τη μελλοντική πορεία της χώρας. Τα πολιτικά κόμματα του συνταγματικού τόξου πρέπει να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων.

Χαρακτηριστικό εξάλλου ήταν το προχθεσινό άρθρο του δάσκαλου μου στη δημοσιογραφία Χρήστου Πασαλάρη (Realnews) που μεταξύ άλλων υπογράμμιζε : «Ωρέ, ούτε μια χειραψία ; Ούτε ένα τηλεφώνημα; Και συνέχιζε «Φαγωθήκαμε στην Κατοχή και αμέσως μετά τους δύο εμφυλίους πολέμους … Φαγωθήκαμε περισσότερες φορές από όσες ενωθήκαμε !..»

«Ώρα… μηδέν! Δεν το βλέπουν;»: απορούσε, ταυτόχρονα, με κύριο άρθρο του στη Realnews, και ο Νίκος Χατζηνικολάου.

* * * * * * * * * * * * *

… Ίσως είναι η ώρα … Ίσως είναι η ευκαιρία τα πολιτικά κόμματα και οι ηγεσίες τους να παραδειγματισθούν από την – έστω και προσωρινή και ολιγόχρονη – ομόνοια του Άρη και του Ζέρβα, ακριβώς πριν από σαράντα δύο χρόνια, σαν σήμερα, για το καλό της Πατρίδας….

Άλλωστε, κάτι φαίνεται να … «κινείται» τις τελευταίες μέρες στο πολιτικό προσκήνιο και παρασκήνιο… Κι’ είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό, καθώς το φως της δημοσιότητας είδαν πρόσφατα κάποιες διερευνητικές δηλώσεις και ανοίγματα ένθεν κακείθεν: του Δημήτρη Αβραμόπουλου, της Όλγας Κεφαλογιάννη, της Ντόρας Μπακογιάννη, του Γιάννη Μιχελάκη, του Δημήτρη Παπαδημούλη, του Μανώλη Γλέζου, του Γιώργου Σταθάκη κ.α.

Δεν είναι βέβαιο, φυσικά, πως όλες αυτές οι φωνές θα τύχουν ευήκοα ώτα… Σύμφωνα, ωστόσο, με πολιτικούς αναλυτές, η συναίνεση δεν πρέπει να αποκλείεται!...

Ας ελπίσουμε πως.. «ο καλός θεός της Ελλάδας» θα κάνει το θαύμα του!...

Και, φυσικά, τώρα!… Τα χρονικά όρια πιέζουν ασφυκτικά…

Άλλωστε, ο χρόνος δεν είναι… Πηνελόπη!

Δεν περιμένει κανέναν!..