Οι συγκρούσεις σε παγκόσμια κλίμακα εκτοπίζουν εκατομμύρια ανθρώπους: εξαπλάσια αύξηση παρατηρείται στη Μέση Ανατολή

Ενώ η παγκόσμια κοινή γνώμη εστιάζει σε εκείνους που δεν μπορούν να διαφύγουν από τη βία στη Συρία, μία νέα έκθεση του Κέντρου Παρακολούθησης Εσωτερικής Εκτόπισης (IDMC) που βλέπει σήμερα το φως της δημοσιότητας αποκαλύπτει τις απειλές που αντιμετωπίζουν σε ολόκληρο τον κόσμο εκατομμύρια άτομα που παγιδεύονται σε καταστάσεις εσωτερικής εκτόπισης που ακολουθούν αυτές τις συγκρούσεις.

Η έκθεση, με τίτλο Παγκόσμια Επισκόπηση 2011, Άνθρωποι Εκτοπισμένοι από τις Συγκρούσεις και τη Βία, καταδεικνύει πως, έως τα τέλη του 2011,  συνολικά 26,4 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο ήταν εσωτερικά εκτοπισμένοι. Επιπλέον 3,5 εκατομμύρια εκτοπίστηκαν κατά τη διάρκεια του έτους, δηλαδή 20 τοις εκατό περισσότεροι από το 2010, από τους οποίους οι 830.000 διέφυγαν από τις επιπτώσεις των εξεγέρσεων της Αραβικής Άνοιξης, επομένως εξαπλάσια αύξηση από τους 177.000 που εκτοπίστηκαν για πρώτη φορά το 2010.

«Οι εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης προκάλεσαν σημαντική αύξηση των εσωτερικά εκτοπισμένων», είπε η Kate Halff, Επικεφαλής του IDMC, «όμως γεγονότα σε άλλες περιοχές, όπως η εξάπλωση των ενόπλων συγκρούσεων στο Αφγανιστάν και οι δραστηριότητες των καρτέλ ναρκωτικών και παραστρατιωτικών ομάδων στην Κολομβία, προκάλεσαν αύξηση αυτού του αριθμού, ενώ η πείνα και οι συγκρούσεις προστέθηκαν στην ήδη ακραία ανθρωπιστική κρίση που βιώνουν εκατομμύρια εκτοπισμένοι στη Σομαλία».

Η εκτόπιση ως αποτέλεσμα συγκρούσεων για την κατάληψη της εξουσίας

Στη Λιβύη, μισό εκατομμύριο άνθρωποι έγιναν εσωτερικά εκτοπισμένοι ως αποτέλεσμα των συγκρούσεων. Έως το τέλος του χρόνου, τουλάχιστον 154.000 άνθρωποι παρέμειναν εκτοπισμένοι, ενώ όσοι είχαν σχετιστεί με το καθεστώς του Καντάφι δεν μπόρεσαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, καθώς αντιμετώπιζαν συνεχείς επιθέσεις αντιποίνων. Στο μεταξύ, εκτοπίστηκαν επιπλέον 156.000 άνθρωποι στη Συρία και τουλάχιστον 175.000 στην Υεμένη.

Στη Σομαλία και στο Αφγανιστάν, οι μακροχρόνιες ένοπλες συγκρούσεις οδήγησαν σε ακόμη περισσότερους εσωτερικά εκτοπισμένους. Στο Αφγανιστάν, ο αριθμός των εκτοπισμένων για πρώτη φορά ήταν 80 τοις εκατό μεγαλύτερος από αυτόν του περασμένου έτους, εξαιτίας της εξάπλωσης των συγκρούσεων σε νέες περιοχές. Στη Σομαλία, όπου το 16 τοις εκατό των κατοίκων ζουν ως Εσωτερικά Εκτοπισμένα Άτομα (IDP), εκείνοι που έχουν ήδη εκτοπισθεί από τις συγκρούσεις δεν κατάφεραν να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της ξηρασίας και του λιμού που «χτύπησε» το Κέρας της Αφρικής και πολλοί πέθαναν από ασιτία. Στην Ακτή Ελεφαντοστού, το ένα εκατομμύριο έφτασαν οι εσωτερικά εκτοπισμένοι στις αρχές του έτους εξαιτίας των συγκρούσεων ανάμεσα στους υποστηρικτές των αντίπαλων υποψηφίων στις προεδρικές εκλογές κατά τα τέλη του 2010.

Τόσο στο Σουδάν όσο και στο πρόσφατα ανακηρυγμένο ως ανεξάρτητο Νότιο Σουδάν, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έγιναν εσωτερικά εκτοπισμένοι εξαιτίας των συγκρούσεων ανάμεσα στις ένοπλες δυνάμεις των δύο χωρών με αντίπαλες ομάδες. Στο μεταξύ, στην περιοχή Abyei, την οποία διεκδικεί τόσο το Σουδάν όσο και το Νότιο Σουδάν, 110.000 άνθρωποι εκτοπίστηκαν λόγω των μαχών μεταξύ των στρατιωτικών δυνάμεων των δύο κρατών.

Εσωτερική εκτόπιση που προκαλείται από γενικευμένη βία

Παρά τον τερματισμό των ενόπλων συγκρούσεων, πολλές χώρες παρέμειναν ασταθείς και, σαν αποτέλεσμα, πολλοί άνθρωποι συνέχισαν να εξαναγκάζονται σε φυγή από τη βία και την εγκληματικότητα.  Στην Κολομβία, τη χώρα με τον υψηλότερο αριθμό εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων στον κόσμο, τα εγκληματικά δίκτυα που συμμετείχαν στις συγκρούσεις στη χώρα αποτέλεσαν τις σημαντικότερες αιτίες του εκτοπισμού. Ανάμεσα σε 3,9 και 5,3 εκατομμύρια Κολομβιανών ανήλθε ο αριθμός των εσωτερικά εκτοπισμένων στα τέλη του 2011, ενώ ένοπλες ομάδες που σχετίζονται με το εμπόριο ναρκωτικών ήταν υπεύθυνες για τον υψηλότερο αριθμό των νέων εκτοπισμών ευρείας κλίμακας.

Οι συγκρούσεις ανάμεσα στις ένοπλες δυνάμεις της Ουγκάντα και του Αντιστασιακού Στρατού του Κυρίου (Lord’s Resistance Army - LRA) τερματίστηκε έξι χρόνια πριν αλλά το 2011, ο LRA συνέχισε να προκαλεί εκτοπισμούς με τις επιθέσεις σε πολίτες της Δημοκρατίας του Κονγκό, του Νοτίου Σουδάν και της Κεντρικής Αφρικανικής Δημοκρατίας. Περίπου 440.000 άνθρωποι είναι σήμερα εσωτερικά εκτοπισμένοι ή ζουν ως πρόσφυγες εξαιτίας των επιθέσεων του LRA.

Οι εκτοπισμένοι μειώνονται στην Αφρική

Τα καλά νέα για το 2011 ήρθαν από την Αφρική. Εδώ, ο αριθμός των εσωτερικά εκτοπισμένων μειώθηκε από 11,1 σε 9,7 εκατομμύρια με σημαντικό αριθμό επαναπατριζόμενων, όπως στην Ακτή του Ελεφαντοστού, το Τσαντ και την Ουγκάντα. Συνολικά 1,5 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένοι Αφρικανοί είχαν επιστρέψει στα σπίτια τους έως το τέλος του 2011 και η μείωση αυτή της εσωτερικής εκτόπισης ακολουθεί καθοδική πορεία από το 2004.

 Επιπλέον, αφρικανικές κυβερνήσεις έχουν επιδείξει μεγάλη κινητοποίηση όσον αφορά την αντιμετώπιση της εσωτερικής εκτόπισης, υπογράφοντας τη Σύμβαση της Αφρικανικής Ένωσης για την Προστασία και την Αρωγή των Εσωτερικά Εκτοπισμένων Ατόμων στην Αφρική (Σύμβαση της Καμπάλα). Όταν τεθεί σε ισχύ – και εφόσον οι Κυβερνήσεις συνεχίζουν να την επικυρώνουν, το 2012, η Σύμβαση της Καμπάλα θα αποτελέσει το πρώτο νομικό κείμενο που θα δεσμεύει τις κυβερνήσεις κατά μήκος μιας ηπείρου για την προστασία των ανθρώπων από την αυθαίρετη εκτόπιση, θα παράσχει προστασία και αρωγή στους εσωτερικά εκτοπισμένους για όσο διαρκεί η εκτόπισή τους και θα αναζητά βιώσιμες λύσεις γι’αυτούς.

Το μέλλον της Συρίας

Στο Ιράκ, που έως πρόσφατα ήταν πρωτοσέλιδο, όπως είναι σήμερα η Συρία, τα επίπεδα της βίας είχαν μειωθεί έως το τέλος του 2011 αλλά περισσότερα από δύο εκατομμύρια άτομα βρέθηκαν παγιδευμένα σε μία κατάσταση παρατεταμένης εσωτερικής εκτόπισης. Οι προοπτικές τους μειώθηκαν επειδή η κυβέρνηση δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει κοινωνική σταθερότητα και αποτελεσματική προστασία όλων των πολιτών.

 «Ενώ το μέλλον παραμένει αβέβαιο για τον αυξανόμενο αριθμό των εσωτερικά εκτοπισμένων στη Συρία», λέει η Halff, «το παρελθόν μας έχει διδάξει ότι εκείνοι, μαζί με εκατομμύρια εκτοπισμένους για πρώτη φορά σε όλον τον κόσμο το 2011, αντιμετωπίζουν παρόμοιους κινδύνους παρατεταμένης, ακόμη και επαναλαμβανόμενης, εκτόπισης εάν οι κυβερνήσεις και οι διεθνείς εταίροι τους δεν καταφέρουν να εξασφαλίσουν ένα σταθερό περιβάλλον γι’αυτούς».

Σημειώσεις για συντάκτες:

Η έκθεση Παγκόσμια Επισκόπηση 2011, Άνθρωποι Εκτοπισμένοι από τις Συγκρούσεις και τη Βία αποτελεί τη σημαντικότερη ετήσια σύνοψη των συνθηκών ανθρωπιστικού χαρακτήρα και δικαιωμάτων του ανθρώπου για τους εσωτερικά εκτοπισμένους εξαιτίας συγκρούσεων και βίας. Προσφέρει λεπτομερή καταγραφή και ανάλυση σε παγκόσμιο, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο 59 καταστάσεις εκτόπισης που παρακολουθεί το IDMC. Για δηλώσεις και συνεντεύξεις, μπορείτε να επικοινωνείτε με την Clare Spurrell, Επικεφαλής Τμήματος Επικοινωνίας, Internal Displacement Monitoring Centre, clare.spurrell@nrc.ch, τηλ: +41 22 795 07 47 κιν: +41 793 79 89 52

Σχετικά με το IDMC Το Internal Displacement Monitoring Centre (www.internal-displacement.org) ιδρύθηκε από το Νορβηγικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (NRC) το 1998, κατόπιν συστάσεως της Μόνιμης Διοργανικής Επιτροπής (IASC). Παρακολουθώντας φαινόμενα εσωτερικής εκτόπισης που προκαλούνται από τις συγκρούσεις, τη βία, τις παραβιάσεις δικαιωμάτων του ανθρώπου και τις φυσικές καταστροφές σε περισσότερες από 50 χώρες, το Internal Displacement Monitoring Centre είναι ευρέως αναγνωρισμένο ως η σημαντικότερη πηγή πληροφόρησης και ανάλυσης του φαινομένου εσωτερικής εκτόπισης ανά τον κόσμο. Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να επισκέπτεστε το www.internal-displacement.org.