Μουσικές Επιλογές από την Εύα Χαραλαμποπούλου
Η τέχνη και η αλήθεια μπορούν να μοιράζονται το ίδιο κρεβάτι, χωρίς αυτό να τις εμποδίζει να είναι ασύμβατες...
Κυριακή 31 Αυγούστου 2014
Σάββατο 30 Αυγούστου 2014
Αρβελέρ: Οταν μου λένε ότι υπάρχει κρίση, γελάω
«Όταν μου λένε ότι υπάρχει κρίση, γελάω». Η βυζαντινολόγος, πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου της Σορβόνης και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δελφών έδωσε το δικό της στίγμα σε σχέση με αυτό που αποκαλούμε σήμερα κρίση.
Δηλώνει στο ΑΠΕ:
«Εγώ γνώρισα την κατοχή. Για να πάω στο σχολείο περνούσα πάνω από πτώματα πεινασμένων ανθρώπων, τα οποία μάζευε ένα καροτσάκι του δήμου. Λοιπόν, όταν μου λένε ότι υπάρχει κρίση, γελώ».
Αναφερόμενη στην εικόνα που έχει ο μέσος πολίτης στο εξωτερικό για τους Έλληνες, ανέφερε ένα πρόσφατο περιστατικό που βίωσε:
«Είχα πάρει ένα ταξί πρόσφατα στο Παρίσι», αναφέρει, «και μου λέει ο ταξιτζής "κυρία Αρβελέρ, πρέπει να βοηθήσουμε τους Ισπανούς γιατί είναι εργατικοί, κάνουν ό,τι πρέπει, όχι σαν τους Έλληνες".
"Για στάσου" τον κόβω. "Ξέχασα, είστε Ελληνίδα, αλλά δεν πειράζει αλήθεια λέω" μου λέει». »Οι Έλληνες αυτή τη στιγμή πάνε με όποιον δίνει τα λεφτά», συμπληρώνει η επιφανής ακαδημαϊκός για την ελληνική στάση στα προβλήματα της χώρας.
«Είναι άσχημο αυτό, αλλά αυτή είναι η αλήθεια. Θυμάμαι μία μέρα ταξίδευα με τον Ντελόρ και μου λέει "πες μου λίγα πράγματα για την Ελλάδα". "Είναι μία χώρα, όπου δεν είσαι άνθρωπος, είσαι πακέτο, το πακέτο Ντελόρ" του απάντησα.
Η Ευρώπη δεν είναι μόνο τα χρήματα που δίνει. Η Ευρώπη έχει υποχρεώσεις, αλλά και εμείς έχουμε υποχρεώσεις απέναντί της. Αν ρωτήσεις έναν Έλληνα ποιες είναι οι υποχρεώσεις που έχουμε απέναντι στην Ευρώπη, δεν θα σου απαντήσει κανείς».
«Οι Έλληνες έχασαν την δυνατότητα του οράματος»
«Νομίζεις ότι οι Έλληνες έχουν πάθει καθίζηση. Δεν υπάρχει ένα όραμα. Μνημόνιο-όχι μνημόνιο. Το μνημόνιο είναι όραμα; Τι θα πεις στα παιδιά; Όχι μνημόνιο, καλά, αλλά μετά; Λοιπόν, αυτό με φοβίζει πολύ περισσότερο απ’ όλα. Ότι έχασαν οι Έλληνες τη δυνατότητα -όχι της ελπίδας, την οποία έχουν εναποθέσει στους ξένους- αλλά του οράματος», δήλωσε η κ. Αρβελέρ για την σημερινή πραγματικότητα, συμπληρώνοντας:
Περάσαμε από τα τσαρούχια στα Tod’s
«Κάποτε είπα κάτι και μου θύμωσε όλος ο κόσμος. Ότι περάσαμε από τα τσαρούχια στα Tod’s. Είναι μία ατάκα που όμως αν την αναλύσεις έχει αλήθεια. Από τις σκηνές της κατοχής φτάνουμε στο "πάρε δάνειο", "πάρε αυτοκίνητο", "πάρε και δεύτερο και τρίτο".
Εγώ μόνο στην Ελλάδα βλέπω οικογένειες να έχουν δύο αυτοκίνητα, ένα μονό και ένα ζυγό».
«Δεν πάψαμε ποτέ να είμαστε σε εμφύλιο πόλεμο»
«Νομίζω ότι φταίει η εμφυλιακή κρίση. Δεν πάψαμε ποτέ να είμαστε σε εμφύλιο πόλεμο. Δεν πάψαμε ποτέ να έχουμε αυτόν το διχασμό», δήλωσε δίνοντας την δική της ερμηνεία για τα δεινά που μας κατατρέχουν.
Και μιλώντας για δεινά, η κ. Αρβελέρ δήλωσε περί Χρυσής Αυγής: «Η "Χρυσή Αυγή" καλπάζει, όπως και η Χαμάς στην Παλαιστίνη. Είσαι μεγάλη γυναίκα, πας να πάρεις τις πέντε πεντάρες σου και σε περιμένει ο πεινασμένος μετανάστης να σου τις πάρει, σε παίρνει το αγόρι της Χρυσής Αυγής, σε πηγαίνει πιο κάτω, οπότε το λες στον εγγονό, στην κόρη, στον γιο. Δεν ήρθαν οι δικοί σου να σε πάνε και σε πήγε η "Χρυσή Αυγή". Oπότε να ψηφίσουμε "Χρυσή Αυγή", γιατί αυτοί θα πηγαίνουν στη θέση μας, αντί να παίρνουμε εμείς την γιαγιά την παίρνουν αυτοί.
Δεν έχει εθνικό χαρακτήρα η "Χρυσή Αυγή", γιατί αν είχε θα είχε μια άλλη στάση απέναντι στο μεταναστευτικό κίνημα. Και αυτό είναι το μόνο πράγμα, που φοβίζει τους Ευρωπαίους. Δεν τους φοβίζει η οικονομική κρίση, άλλωστε όλοι περνάνε οικονομική κρίση, αλλά η "Χρυσή Αυγή" δεν θα περάσει στην Ευρώπη. Έχει καταντήσει η Ελλάδα να είναι ένα υπόδειγμα ρατσισμού για τους ξένους. Αν ρωτήσεις ποια είναι η πιο ρατσιστική χώρα στην Ευρώπη, θα σου πουν αμέσως η Ελλάδα. Αλλά έχουν άδικο οι Ευρωπαίοι γιατί η Ελλάδα είναι η μόνη ανοιχτή χώρα. Είναι το πέρασμα όλων. Πάντως, αν δεις την παγκοσμιότητα στην καλή της εκδοχή, δεν υπάρχει πια ξένος… Οι Ευρωπαίοι, ακόμη και ο ΣΥΡΙΖΑ να βγει, γελάνε. Αλλά με τη "Χρυσή Αυγή" δεν γελάνε καθόλου», είπε. Τέλος, η πρύτανης του πανεπιστημίου της Σορβόννης ανέφερε την θλίψη της για το «μαύρο» στην ΕΡΤ: «Με ρώτησαν οι γάλλοι δημοσιογράφοι "τι έγινε" και τους είπα "δεν υπάρχει εθνικός αερομεταφορέας, δεν υπάρχει εθνική τηλεόραση, ε, μένει ο εθνικός ύμνος"». Πηγή: ΑΠΕ ΜΠΕ
Πηγή: Αρβελέρ: Οταν μου λένε ότι υπάρχει κρίση, γελάω | Ειδήσεις και νέα με άποψη http://www.iefimerida.gr/node/168169#ixzz3BlauFzqS
Παρασκευή 29 Αυγούστου 2014
Νύφες ετών 10: Ένα συγκλονιστικό οδοιπορικό στα βάθη της Ανατολής
Σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου, τα κορίτσια χάνουν απότομα την παιδική τους ηλικία και εξαναγκάζονται να παντρευτούν πριν καν φτάσουν στην εφηβεία. Παγκοσμίως, σχεδόν ένα στα πέντε έφηβα κορίτσια (ηλικίας 15-19) είναι σήμερα παντρεμένα και συχνά θεωρούνται «ιδιοκτησία» του συζύγου τους και κακοποιούνται.
Οι ανήλικες νύφες έχουν υψηλή καταγραφή γυναικολογικών προβλημάτων και είναι πιο πιθανό να χάσουν την παρθενιά τους με βιασμό, συγκριτικά με τις γυναίκες που παντρεύονται μετά την ηλικία των δεκαοκτώ ετών.
Επίσης, σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού έχουν 41% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης ψυχικής ασθένειας, όπως κατάθλιψη, άγχος, και διπολική διαταραχή. Είναι πέντε φορές πιο πιθανό να πεθάνουν στη γέννα από μια γυναίκα στα είκοσί της και το ποσοστό θνησιμότητας των βρεφών τους είναι υψηλότερο.
Παρά το γεγονός ότι απαγορεύεται σε ορισμένες χώρες, οι γάμοι με ανήλικες νύφες συνεχίζονται, ιδιαίτερα σε χωριά της υπαίθρου. Είναι διαδεδομένη πρακτική στη Νοτιοανατολική Ασία, τη Μέση Ανατολή, και κυρίως την υποσαχάρια Αφρική.
Παγκοσμίως, περίπου 39.000 ανήλικα κορίτσια γίνονται νύφες κάθε μέρα.
Το Μπανγκλαντές έχει το υψηλότερο ποσοστό γάμου ανηλίκων στον κόσμο, παρόλο που η πρακτική έχει τεθεί εκτός νόμου. Σημειώνεται ότι μόνο το 29,3% των γυναικών στο Μπαγκλαντές είναι εγγράμματες.
Η Τανζανία έχει μια πρακτική που ονομάζεται Nyumba ntobu σύμφωνα με την οποία, μια πλούσια ηλικιωμένη γυναίκα αγοράζει ουσιαστικά ένα νεαρό κορίτσι για να γίνει μητέρα. Η γυναίκα επιλέγει έναν άνδρα για να γονιμοποιήσει το κορίτσι, το οποίο στη συνέχεια γίνεται μια μηχανή παραγωγής μωρών. Όλα τα μωρά όμως θα ανήκουν στην ηλικιωμένη γυναίκα.
Στην Ινδία, το 47% των κοριτσιών παντρεύονται πριν από την ηλικία των 18 ετών Αν και δεν έχουν το υψηλότερο ποσοστό ανήλικων νυφών στον κόσμο, έχουν τον υψηλότερο αριθμό, λόγω του πληθυσμού
Το 2010, το αφγανικό υπουργείο Δημόσιας Υγείας διαπίστωσε ότι το 47% των θανάτων των γυναικών ηλικίας 20 έως 24 σχετιζόταν με την εγκυμοσύνη. Μία Αφγανή γυναίκα πεθαίνει από επιπλοκές της εγκυμοσύνης κάθε δύο ώρες.
Στην ηλικία των εννέα, η Nujood Ali παντρεύτηκε έναν άνδρα γύρω στα τριάντα. Ύστερα από μήνες ξυλοδαρμών και βιασμών, η δεύτερη γυναίκα του πατέρα της έδωσε κρυφά λεφτά για ταξί και οδηγίες για το Δικαστικό Μέγαρο. Η Ali μπήκε μέσα και δήλωσε ότι θέλει διαζύγιο. Μια γυναίκα δικηγόρος ανέλαβε την υπόθεσή της και στην ηλικία των δέκα ετών, η Αli κέρδισε. Το βιβλίο με τα απομνημονεύματά της, «Είμαι η Nujood, 10 ετών και Διαζευγμένη» κέρδισε διεθνή αναγνώριση.
Από τους ανήλικους γάμους δεν γλυτώνουν ούτε τα νεαρά αγόρια, αλλά με πολύ μικρότερη συχνότητα σε σχέση με τα κορίτσια. 720.000.000 γυναίκες μέχρι σήμερα έγιναν ανήλικες νύφες σε σύγκριση με 156.000.000 άνδρες.
Ελληνική πλατφόρμα ανταλλαγής σχολικών βιβλίων πολύτιμο εργαλείο για μαθητές και γονείς
Μία ελληνική πρωτοβουλία που λύνει τα χέρια των μαθητών, των γονιών και των εκπαιδευτικών, είναι η πλατφόρμα book4book που λειτουργεί από τις αρχές του καλοκαιριού.
Η ιστοσελίδα επιτρέπει την ανταλλαγή σχολικών βιβλίων μέσω των χρηστών της, προκειμένου να μην επιβαρύνονται οι γονείς με νέα έξοδα και να ανακυκλώνονται τα βιβλία.
Το book4book δημιουργήθηκε από μία ομάδα μαθητών, φοιτητών και καθηγητών και έρχεται να λύσει το πρόβλημα της έλλειψης ή καθυστέρησης των σχολικών βιβλίων στην αρχή κάθε χρονιάς.
Στην πλατφόρμα, μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικοί μπορούν να αναρτούν ηλεκτρονικά τα σχολικά βιβλία που θέλουν να προσφέρουν ή και αυτά που χρειάζονται και στη συνέχεια να διοργανώνουν ανοιχτές συναντήσεις για να τα ανταλλάζουν με άλλους χρήστες
Πηγή: Ελληνική πλατφόρμα ανταλλαγής σχολικών βιβλίων πολύτιμο εργαλείο για μαθητές και γονείς | Ειδήσεις και νέα με άποψη http://www.iefimerida.gr/node/168150#ixzz3BgECNFW8
http://www.book4book.gr/en/
Πέμπτη 28 Αυγούστου 2014
Ενα αεροδρόμιο φορέας πολιτισμού: Το μικρό μουσείο του «Ελευθέριος Βενιζέλος»
Ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός και τα εντυπωσιακά ευρήματα προσελκύουν εκατοντάδες τουρίστες στη χώρα μας κάθε χρόνο. Μάλιστα οι επισκέπτες μπορούν να έρθουν σε επαφή με την κλασική Ελλάδα από το αεροδρόμιο ακόμα, με μία επίσκεψη στο μικρό μουσείο του Διεθνούς Αερολιµένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» που τράβηξε την προσοχή των ξένων μέσων.
Ο Διεθνής Αερολιµένας Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» (ΔΑΑ), σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισµού (B' Εφορεία Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων, 1η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων), δηµιούργησε την Εκθεση Αρχαιολογικών Ευρηµάτων Περιοχής Αεροδροµίου σε έναν ειδικά διαµορφωµένο χώρο εµβαδού 200 τ.µ.
Η εκθεση, η οποία εγκαινιάστηκε το 2003, χρηματοδοτήθηκε από τον Διεθνή Αερολιμένα και περιλαμβάνει 172 αρχαία αντικείμενα που χρονολογούνται από τη Νεολιθική και Πρωτοελλαδική εποχή μέχρι και τη Μεταβυζαντινή περίοδο .
Μάλιστα, για τη συμβολή του στην ανάδειξη του πολιτισμού της χώρας, ο ΔΑΑ βραβεύθηκε στο πλαίσιο των Αριστείων Κοινωνικής Προσφοράς 2003 του Συνδέσµου Διαφηµιζοµένων Ελλάδος.
Τα ευρήματα στο μικρό μουσείο του αεροδρομίου προέρχονται από το τέλος της Νεολιθικής εποχής (γύρω στο 3.000 π.Χ.) και τα ευρήματα ανακαλύφθηκαν αποκλειστικά από τις ανασκαφές για το Αεροδρόµιο.
Στο μουσείο οι επισκέπτες μπορούν να δουν τον οικισμό της αρχής της εποχής του χαλκού, που βρέθηκε στην κορυφή του λόφου Ζάγανι, στα βόρεια όρια του Αεροδροµίου καθώς και το πρόπλασμα του οχυρού στη µέση της αίθουσας, τα πέτρινα εργαλεία και κεραμικά στις προθήκες.
Τα αγγεία γεωµετρικού ρυθµού (9ος-8ος αι. π.Χ.) προέρχονται από ένα νεκροταφείο στο βόρειο άκρο του Αεροδροµίου.
Το μουσείο αυτό τράβηξε την προσοχή των ξένων πρακτορείων και για το λόγο αυτό το ταξιδιωτικό πρακτορείο dealcheckers κατατάσσει το Ελευθέριος Βενιζέλος στη λίστα με τα 9 πιο εντυπωσιακά αεροδρόμια στον κόσμο μαζί με της Σιγκαπούρης και του Παρισιού
Πηγή: Ενα αεροδρόμιο φορέας πολιτισμού: Το μικρό μουσείο του «Ελευθέριος Βενιζέλος» [εικόνες] | Ειδήσεις και νέα με άποψη http://www.iefimerida.gr/node/168049#ixzz3BgDT8tjx
Τετάρτη 27 Αυγούστου 2014
Τρίτη 26 Αυγούστου 2014
Κοινό πολιτιστικό πεπρωμένο
ΕΚΘΕΣΗ. Μια σημαντική έκθεση με τίτλο «Classicita ed Europa. Το κοινό πεπρωμένο Ελλάδας και Ιταλίας» εγκαινιάζεται αύριο στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Αφορμή για τη συνάντηση των δύο χωρών στάθηκε η διαδοχική ανάληψη της Ευρωπαϊκής Προεδρίας από την Ελλάδα και την Ιταλία μέσα στο 2014. Η έκθεση, η οποία θα φιλοξενηθεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο έως τις 31 Οκτωβρίου, παρουσιάστηκε αρχικά στο Προεδρικό Μέγαρο του Κυρηναλίου στη Ρώμη.
Τα είκοσι τρία έργα που εκτίθενται δίνουν άλλοτε καθαρά και άλλοτε υπαινικτικά το στίγμα της κοινής πολιτιστικής πορείας Ελλάδας και Ιταλίας, στίγμα που καθόρισε, διαμόρφωσε και χαρακτηρίζει αυτό που ονομάζουμε ευρωπαϊκό πολιτισμό. Από την 3η χιλιετία π.Χ. έως την Ελλάδα και την Ιταλία του 20ού αιώνα. Στην έκθεση αντιπροσωπεύονται οι τρεις μεγάλοι προϊστορικοί πολιτισμοί που αναπτύχθηκαν στο Αιγαίο. Εμβληματικά έργα του τέλους του 6ου π.Χ. αιώνα, όπως η κόρη από την Ακρόπολη ή ο κρατήρας του Ευφρονίου, που παρακολουθούν την εξέλιξη της ελληνικής σκέψης και αισθητικής προς την κλασική τελειότητα. Ανάμεσά τους, το ανάγλυφο της «Σκεπτόμενης Αθηνάς», ένα έργο επίκαιρο στις μέρες μας. Αλλα έργα αποτελούν εύγλωττες μαρτυρίες της άνθησης του εμπορίου αρχαιοτήτων και της συλλογής έργων τέχνης, ενώ η κορυφαία αξία που ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός κληροδότησε, η δημοκρατία, εκφράζεται στο «Σύνταγμα των Τυραννοκτόνων», το οποίο δικαίως κατέχει κομβική θέση στην έκθεση ως το απόλυτο σύμβολο του αγώνα κατά της τυραννίας και αποτελεί το πρώτο μνημείο πολιτικού χαρακτήρα που στήθηκε σε δημόσιο χώρο στην Ευρώπη.
Στη διάσταση του χριστιανισμού οδηγεί η εικόνα της Γλυκοφιλούσας Παναγίας, καθώς και το πανομοιότυπο του Ευαγγελίου του Rossano, του παλαιότερου εικονογραφημένου ευαγγελίου. Η επιμέλεια της έκθεσης είναι των Μαρίας Αδρεαδάκη - Βλαζάκη και Louis Godart.
Τα είκοσι τρία έργα που εκτίθενται δίνουν άλλοτε καθαρά και άλλοτε υπαινικτικά το στίγμα της κοινής πολιτιστικής πορείας Ελλάδας και Ιταλίας, στίγμα που καθόρισε, διαμόρφωσε και χαρακτηρίζει αυτό που ονομάζουμε ευρωπαϊκό πολιτισμό. Από την 3η χιλιετία π.Χ. έως την Ελλάδα και την Ιταλία του 20ού αιώνα. Στην έκθεση αντιπροσωπεύονται οι τρεις μεγάλοι προϊστορικοί πολιτισμοί που αναπτύχθηκαν στο Αιγαίο. Εμβληματικά έργα του τέλους του 6ου π.Χ. αιώνα, όπως η κόρη από την Ακρόπολη ή ο κρατήρας του Ευφρονίου, που παρακολουθούν την εξέλιξη της ελληνικής σκέψης και αισθητικής προς την κλασική τελειότητα. Ανάμεσά τους, το ανάγλυφο της «Σκεπτόμενης Αθηνάς», ένα έργο επίκαιρο στις μέρες μας. Αλλα έργα αποτελούν εύγλωττες μαρτυρίες της άνθησης του εμπορίου αρχαιοτήτων και της συλλογής έργων τέχνης, ενώ η κορυφαία αξία που ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός κληροδότησε, η δημοκρατία, εκφράζεται στο «Σύνταγμα των Τυραννοκτόνων», το οποίο δικαίως κατέχει κομβική θέση στην έκθεση ως το απόλυτο σύμβολο του αγώνα κατά της τυραννίας και αποτελεί το πρώτο μνημείο πολιτικού χαρακτήρα που στήθηκε σε δημόσιο χώρο στην Ευρώπη.
Στη διάσταση του χριστιανισμού οδηγεί η εικόνα της Γλυκοφιλούσας Παναγίας, καθώς και το πανομοιότυπο του Ευαγγελίου του Rossano, του παλαιότερου εικονογραφημένου ευαγγελίου. Η επιμέλεια της έκθεσης είναι των Μαρίας Αδρεαδάκη - Βλαζάκη και Louis Godart.
Zygmunt Bauman: Η εποχή μας είναι ξανά μια εποχή φόβων
Παράξενη αλλά τόσο κοινή και οικεία σε όλους μας είναι η ανακούφιση που νιώθουμε, και η αιφνίδια συρροή ενέργειας και θάρρους, όταν μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα ανησυχίας, αγωνίας, σκοτεινών προαισθημάτων, ημερών γεμάτων φόβο και άγρυπτων νυχτών, αντιμετωπίζουμε τελικά τον πραγματικό κίνδυνο: μια απειλή την οποία μπορούμε να δούμε και να αγγίξουμε.
Ή ίσως αυτή η εμπειρία να μην είναι τόσο παράξενη όσο φαίνεται αν, επιτέλους, μαθαίνουμε τι κρυβόταν πίσω από αυτό το ασαφές αλλά πείσμον αίσθημα κάποιου πράγματος φρικτού και προορισμένου να συμβεί, που συνέχιζε να δηλητηριάζει τις μέρες κατά τις οποίες θα έπρεπε να χαιρόμαστε, για κάποιο λόγο όμως δεν μπορούσαμε – και που έκανε τις νύχτες μας άγρυπνες … Τώρα που γνωρίζουμε από που έρχεται το πλήγμα, γνωρίζουμε επίσης, αν μη τι άλλο, τι μπορούμε να κάνουμε για να το αποκρούσουμε – ή τουλάχιστον έχουμε μάθει πόσο περιορισμένη είναι η ικανότητά μας να βγούμε αλώβητοι και τι είδους απώλεια, ή βλάβη, ή πόνο, πρέπει να περιμένουμε.
Όλοι έχουμε ακούσει ιστορίες για δειλούς που έγιναν ατρόμητοι μαχητές όταν αντιμετώπισαν κάποιον «πραγματικό κίνδυνο», όταν η καταστροφή που περίμεναν κάθε μέρα, αλλά μάταια είχαν προσπαθήσει να φανταστούν, επιτέλους ήρθε. Ο φόβος φτάνει στο αποκορύφωμά του όταν είναι διάχυτος, διάσπαρτος, ασαφής, όταν δεν συνδέεται με κάτι, όταν παραμένει αποσπασμένος από την πραγματικότητα και αιωρείται ελεύθερα, χωρίς σαφή αναφορά ή αιτία — όταν μας στοιχειώνει χωρίς ορατό ειρμό ή λόγο, όταν η απειλή που θα έπρεπε να φοβόμαστε μπορεί να αναφανεί φευγαλέα παντού, δεν μπορούμε όμως να την αντικρίσουμε πουθενά.«Φόβος» είναι το όνομα που δίνουμε στην αβεβαιότητά μας: στην άγνοιά μας για την απειλή και για ό,τι πρέπει να κάνουμε – ό,τι μπορούμε και ό,τι δεν μπορούμε να κάνουμε - προκειμένου να τη σταματήσουμε καθ’οδόν – ή να της αντισταθούμε, αν η αναχαίτισή της ξεπερνά τις δυνάμεις μας.
Η εμπειρία της ζωής στην Ευρώπη του 16ου αιώνα – στο χρόνο και στον τόπο όπου η μοντέρνα εποχή μας ήταν έτοιμη να γεννηθεί – συνοψίστηκε κοφτά, και θαυμάσια, από τον Lucien Febvre σε τέσσερις μόνο λέξεις: «Peur toujours, peur partout» («φόβος πάντα, φόβος παντού»). Ο Febvre συνέδεσε την πανταχού παρουσία του φόβου με το σκοτάδι, που άρχιζε έξω από την πόρτα της καλύβας και σκέπαζε τον κόσμο έξω από το φράκτη του αγροκτήματος. Στο σκοτάδι μπορούν να συμβούν τα πάντα, ουδείς όμως γνωρίζει τι ακριβώς θα συμβεί τελικά: το σκοτάδι δεν είναι η αιτία του φόβου, είναι όμως το φυσικό περιβάλλον της αβεβαιότητας – κι επομένως του φόβου.
Η νεωτερικότητα επρόκειτο να είναι το μεγάλο άλμα προς τα εμπρός: μακριά από το φόβο και προς έναν κόσμο απαλλαγμένο από την τυφλή και αδιαπέραστη μοίρα – αυτό το θερμοκήπιο φόβων. Όπως συλλογιζόταν ο Βίκτωρ Ουγκό, νοσταλγικά και με λυρική διάθεση εν προκειμένω: ωθημένη από την επιστήμη («ο θρόνος της πολιτικής θα μεταμορφωθεί σε θρόνο της επιστήμης»), θα έρθει μια εποχή που θα δώσει τέλος στις εκπλήξεις, τις συμφορές, τις καταστροφές – αλλά και τέλος στις διενέξεις, τις αυταπάτες, τους παρασιτισμούς… Με άλλα λόγια, μια εποχή που θα δώσει τέλος σέ όλα αυτά τα υλικά από τα οποία φτιάχνονται οι φόβοι.
Ό,τι έμελλε όμως να είναι μια οδός διαφυγής, αποδείχθηκε τουναντίον μια μακρά παράκαμψη. Πέντε αιώνες μετά, σε μας που βρισκόμαστε στο άλλο άκρο του πελώριου νεκροταφείου ρημαγμένων ελπίδων, η ετυμηγορία του Febvre ηχεί – ξανά – εντυπωσιακά ταιριαστή και επίκαιρη. Η εποχή μας είναι, ξανά, μια εποχή φόβων.
___
Πηγή: Ζίγκμουντ Μπάουμαν, Ρευστός Φόβος, Εισαγωγή: Σχετικά με την καταγωγή, τη δυναμική και τις χρήσεις του φόβου, Μετ. Γιώργος Καραμπελας, Εκδόσεις Πολύτροπον 2077,
Παρασκευή 22 Αυγούστου 2014
χαλίλ γκιμπράν: γιατί βρίσκομαι εδώ;
ΘΕΕ ΤΩΝ ΧΑΜΕΝΩΝ ΨΥΧΩΝ, εσύ που είσαι χαμένος ανάμεσα στους άλλους θεούς, άκουσέ με! Εσύ, μοίρα γλυκιά που μας παραστέκεις, κι εσείς τρελά περιπλανώμενα πνεύματα, ακούστε με: Εγώ, ο πιο ατελής, κατοικώ ανάμεσα σε μια τέλεια φυλή.
ΕΓΩ, ΕΝΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΧΑΟΣ, ΕΝΑ ΝΕΦΕΛΩΜΑ από συγκεχυμένα στοιχεία, περιφέρομαι ανάμεσα σε ολοκληρωμένους κόσμους, ανάμεσα σε ανθρώπους που έχουν τέλειους νόμους, απαρασάλευτη τάξη και συγκροτημένες σκέψεις.
ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΠΟΥ ΕΙΧΑΝ ΔΙΕΥΘΕΤΗΜΕΝΑ ΟΝΕΙΡΑ και τα οράματά τους είναι καταγραμμένα και αρχειοθετημένα. Θεέ μου, οι αρετές των ανθρώπων αυτών είναι μετρημένες, κι οι αμαρτίες τους ζυγιασμένες. Και τα απροσμέτρητα πράγματα που διαβαίνουν στο θαμπό ηλιοβασίλεμα, εκεί που δεν υπάρχει ούτε αμαρτία ούτε αρετή, είναι κι αυτά γραμμένα σε κατάστιχα.
ΕΔΩ ΟΙ ΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΝΥΧΤΕΣ ΜΟΙΡΑΖΟΝΤΑΙ σε εποχές συμπεριφοράς και κυβερνιούνται από άψογους, ακριβείς κανόνες. Να τρως, να πίνεις, να κοιμάσαι, να σκεπάζεις τη γύμνια σου, και τέλος να κουράζεσαι την πρεπούμενη ώρα. Να δουλεύεις, να παίζεις, να τραγουδάς, να χορεύεις, κι ύστερα να πλαγιάζεις ώσπου το ρολόι να σημάνει την ώρα. Να σκέφτεσαι έτσι, να αισθάνεσαι τόσο, κι ύστερα -μόλις ένα καθορισμένο άστρο ανατείλει στον ορίζοντα- να σταματάς να σκέφτεσαι και να αισθάνεσαι.
ΝΑ ΛΗΣΤΕΥΕΙΣ ΤΟΝ ΓΕΙΤΟΝΑ ΣΟΥ ΧΑΜΟΓΕΛΩΝΤΑΣ, να προσφέρεις δώρα χειρονομώντας κομψά, να επαινείς, να κατηγορείς κεκαλυμμένα, να καταστρέφεις ψυχές με ένα σου λόγο, να καις τους ανθρώπους με μιαν ανάσα σου, κι ύστερα μόλις τελειώνει η δουλειά της μέρας να νίπτεις τας χείρας σου.
Ν’ ΑΓΑΠΑΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ, να ψυχαγωγείς τον καλύτερο εαυτό σου με προσχεδιασμένο τρόπο, να λατρεύεις τους θεούς όπως τους αξίζει, να μηχανορραφείς έντεχνα με τους δαίμονες, κι ύστερα να τα λησμονείς όλα, σαν να έχει πεθάνει η μνήμη σου.
ΝΑ ΣΚΕΦΤΕΣΑΙ ΥΣΤΕΡΟΒΟΥΛΑ, ΝΑ ΣΤΟΧΑΖΕΣΑΙ ΜΕ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ,να είσαι ελαφρά ευτυχισμένος και να υποφέρεις αριστοκρατικά κι ύστερα ν’ αδειάζεις το ποτήρι ως την τελευταία σταγόνα, για να μπορείς να το γεμίσεις πάλι αύριο.
ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ, ΘΕΕ ΜΟΥ, έχουν τέλεια προβλεφτεί, έχουν αποφασιστικά γεννηθεί, έχουν γαλουχηθεί με φροντίδα, κυβερνιούνται από κανόνες, καθοδηγούνται από τη λογική κι ύστερα -σύμφωνα με προκαθορισμένη μέθοδο- σφαγιάζονται και θάβονται. Κι ακόμα, οι σιωπηλοί τάφοι, που βρίσκονται μέσα στην ανθρώπινη ψυχή, είναι σημειωμένοι κι αριθμημένοι.
ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΤΕΛΕΙΟΣ ΚΟΣΜΟΣ, ένας κόσμος ολοκληρωμένης τελειότητας, ένας κόσμος τρανών θαυμάτων, το ωριμότερο φρούτο στου Θεού τον κήπο, η μεγαλοφυέστερη σκέψη στο σύμπαν. Αλλά γιατί Θεέ μου, πρέπει εγώ να βρίσκομαι εδώ; Εγώ, ένας άγουρος σπόρος ανεκπλήρωτου πάθους, μια καταιγίδα τρελή, εγώ, που δεν γυρεύω ούτε την ανατολή ούτε τη δύση, εγώ, ένα αλλοπαρμένο θραύσμα κάποιου πλανήτη που εξερράγη; Θεέ των χαμένων ψυχών, εσύ που είσαι χαμένος ανάμεσα στους άλλους θεούς, γιατί βρίσκομαι εδώ;
Χαλίλ Γκιμπράν, απόσπασμα από το βιβλίο Ο Τρελός
Read more: http://enallaktikidrasi.com/2014/08/xalil-gkimpran-giati-vriskomai-edo/#ixzz3B6cQLXzO
Υπάρχει δικαίωμα στην αυτοκτονία;
πηγή: http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.ygeia&id=35973
Όταν βυθίζεται κανείς στην έξοχη όσο και απολαυστική διανοητικότητα του κορυφαίου Έλληνα καθηγητή Ψυχιατρικής και ψυχαναλυτή Νίκου Τζαβάρα, οι πρόλογοι και οι εισαγωγές δεν μπορούν να έχουν ρόλο. Αφορμή για τη συζήτησή μας στάθηκε η πρόσφατη αυτοκτονία του Ρόμπιν Ουίλιαμς και τα ερωτήματα τα οποία αναδύθηκαν στην επιφάνεια, μετά το πρώτο σοκ της τραγικής είδησης.
Όταν βυθίζεται κανείς στην έξοχη όσο και απολαυστική διανοητικότητα του κορυφαίου Έλληνα καθηγητή Ψυχιατρικής και ψυχαναλυτή Νίκου Τζαβάρα, οι πρόλογοι και οι εισαγωγές δεν μπορούν να έχουν ρόλο. Αφορμή για τη συζήτησή μας στάθηκε η πρόσφατη αυτοκτονία του Ρόμπιν Ουίλιαμς και τα ερωτήματα τα οποία αναδύθηκαν στην επιφάνεια, μετά το πρώτο σοκ της τραγικής είδησης.
Κύριε καθηγητά, πάλι είδαμε διαγνώσεις εξ αποστάσεως, με αφορμή την πρόσφατη αυτοκτονία του Ρόμπιν Ουίλιαμς! Γιατί οι επαγγελματίες Υγείας, ιδιαιτέρως οι ψυχίατροι και οι ψυχολόγοι, δεν αντιλαμβάνονται το αντιδεοντολογικόν της υπόθεσης;
Αυτή η ερώτησή σας είναι για μένα ιδιαίτερης σημασίας γιατί παραπέμπει σε μία πρακτική που δυστυχώς ακολουθείται κατά διαστήματα από μία σειρά συναδέλφων μου και ψυχολόγων. Είναι τωόντι αντιδεοντολογική και αντιεπιστημονική η τάση να ενδίδουν στην πίεση που ασκείται κυρίως από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης για να προβούν σε δηλώσεις που αφορούν την ψυχοπαθολογική πραγματικότητα ενός συγκεκριμένου ατόμου. Η ψυχιατρική είναι σε θέση να καταλήξει σε διαγνωστικά συμπεράσματα μόνον υπό τον όρο ότι διασφαλίζονται οι κλινικές προϋποθέσεις, οι ιδιαίτερες συνθήκες κάτω από τις οποίες συντελείται το έργο της. Διαφορετικά, δίχως την εφαρμογή της ειδικής της μεθοδολογίας παύει να μπορεί να ισχυρισθεί πως προσφέρει στην κατανόηση του οποιουδήποτε ανθρώπου, του οποιουδήποτε ασθενούς, κάτι που δεν συμπεριλαμβάνεται στις ψυχολογικές εικασίες και των μη ειδικών. Οι πολίτες, και μάλιστα οι κριτικά σκεπτόμενοι, δεν τη χρειάζονται, λοιπόν, όταν η ίδια προεξοφλεί – κάποτε μάλιστα στιγματίζοντας – διαγνώσεις για τις οποίες απαιτούνται οι αυστηρές διαδικασίες κλινικών συνθηκών. Αλλά και εάν ένας συμπολίτης μας έχει υποβληθεί σε μία αυστηρή διαγνωστική διαδικασία, και τότε - αυτό είναι τόσο αυτονόητο όσο και σημαντικό -, τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει ένας ιατρός δεν είναι κοινοποιήσιμα γιατί είναι υποχρεωμένος να σεβαστεί την επαγγελματική του απαραβίαστη υποχρέωση να τηρεί το απόρρητο των εξεταστικών του συμπερασμάτων. Φυσικά υπάρχουν εξαιρέσεις που υπαγορεύονται από τη Δικαιοσύνη όταν λ.χ. ένας ψυχίατρος ή ψυχολόγος διαδραματίζει τον ρόλο του πραγματογνώμονα. Αλλά ακόμη και τότε οφείλει να παρουσιάσει τις απόψεις του με τη μεγαλύτερη δυνατή ευαισθησία και εχεμύθεια ώστε να μην υπερβαίνουν οι περιγραφές του το απαραίτητο πλαίσιο για τη διερεύνηση της αλήθειας. Άρα, ο ψυχίατρος προστατεύει την προσωπικότητα κάθε ατόμου μέσω της σιωπής του. Είναι κάτι όλως διαφορετικό αν κληθεί να συμμετάσχει σε προσπάθειες διαφωτισμού της κοινής γνώμης οπότε και δεν παρουσιάζει απόψεις που συγκλίνουν στη διάγνωση ενός συγκεκριμένου ατόμου, αλλά τις γενικότερες επιστημονικές θέσεις στις οποίες στηρίζεται η επιστημονική του γνώση.
Με αφορμή επίσης την αυτοκτονία του Ρόμπιν Ουίλιαμς ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα ο ισχυρισμός περί ηθικού δικαιώματος στην αυτοκτονία. Γνωρίζουμε το ηθικό και νομικό δικαίωμα στην ιατρικώς υποβοηθούμενη ευθανασία, σε περιπτώσεις χρονίων ασθενειών στο τελικό και οδυνηρό στάδιο, αλλά μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει ηθικό δικαίωμα στην αυτοκτονία για έναν καταθλιπτικό ασθενή;
Θίγετε ένα τεράστιας σημασίας θέμα το οποίο δεν μπορώ, δεν μπορούμε θα έλεγα να διαπραγματευτούμε έστω και μερικώς στο πλαίσιο μιας συνέντευξης. Πάντως, ας αρχίσω με δύο παρατηρήσεις που διευκολύνουν κάπως την αντιπαραβολή του ηθικού αιτήματος με τα πραγματικά δεδομένα. Από την εποχή του μεγάλου Γάλλου κοινωνιολόγου Dürkheim, στα τέλη του 19ου αιώνα, γνωρίζουμε πως σε διαφορετικές κοινωνίες έχουμε διαφορετικά στατιστικά δεδομένα για τις αυτοκτονίες που παρουσιάζουν ωστόσο μία σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητη διαχρονική σταθερότητα. Έτσι λ.χ. η Ουγγαρία παρουσιάζει ετησίως ένα δεκαπλάσιο αριθμό αυτοκτονιών από την Ελλάδα η οποία παραμένει από δεκαετίες σε μία από τις χαμηλότερες βαθμίδες των ευρωπαϊκών χωρών. Είναι μάλιστα επίσης αξιοσημείωτο το γεγονός πως οι βόρειες χώρες διακρίνονται από έναν μεγαλύτερο αριθμό αυτοκτονιών από τις νοτιότερες – κάτι που δεν αντιστοιχεί στις διαφορές του βιοτικού επιπέδου. Αυτή η πρώτη διαπίστωση δείχνει τη δυσερμήνευτη πολυπλοκότητα του προβλήματος που μας απασχολεί και παραπέμπει σε μόνιμους παράγοντες που δεν σχετίζονται πάντα άμεσα με ηθικά αιτήματα.
Ο δεύτερος σχολιασμός μου αφορά τη συνείδηση, την ηθική συνείδηση των καταθλιπτικών ασθενών που οδηγούνται σε απόπειρες αυτοχειριασμού. Τα εν λόγω άτομα διαθέτουν ένα ιδιαιτέρως αυστηρό Υπέρ-Εγώ, μία ιδιαιτέρως αυστηρή ηθική που όμως – για λόγους που δεν μπορώ αυτή τη στιγμή να αναπτύξω – δεν είναι σε θέση πολλές φορές να τα προστατεύσει από τις ισχυρότατες αυτοκτονικές τάσεις τους. Βλέπετε πως και με αυτό το παράδειγμα – δεν αυτοκτονούν, φυσικά, μόνον οι καταθλιπτικοί ασθενείς – επιθυμώ να υπογραμμίσω πως οι οποιεσδήποτε ηθικές επιταγές προσκρούουν στην αδυσώπητη ψυχολογική συνθήκη. Κατά το παρελθόν επικρατούσε στην Ψυχιατρική η άποψη πως η ιδιαιτέρως αυστηρή φύλαξη καταθλιπτικών ασθενών με ισχυρές τάσεις αυτοκτονίας θα μπορούσε να τους παρεμποδίσει από αυτοκαταστροφικές ενέργειες. Γνωρίζουμε πλέον πως με τη φιλελευθεροποίηση που επέτυχε κυρίως η σύγχρονη Κοινωνική Ψυχιατρική, με τη μείωση της ασφυκτικής ή και βίαιης παρακολούθησης των ασθενών δεν αυξήθηκε η αυτοκτονικότητά τους, αλλά παρέμεινε περίπου στα ίδια επίπεδα ή χάρη στη διαφορετικής μορφής φροντίδα μειώθηκε.
Η Ψυχιατρική επικεντρώνει το κλινικό της ενδιαφέρον στην κατανόηση των προϋποθέσεων που οδηγούν στην αυτοκτονία. Στο πλαίσιο του διαλόγου που διαμορφώνεται με τους ασθενείς αναζητεί φυσικά τρόπους με τους οποίους επηρεάζεται η αυτοκτονικότητα – δίχως πάντοτε να μπορεί να αποφύγει τις εκδηλώσεις της. Είναι πρόδηλο πως διαθέτει ένα ευρύτατο φάσμα θεραπευτικών μέσων – από τα σύγχρονα ψυχοφάρμακα έως την ψυχοθεραπεία – με τα οποία προσπαθεί να συνδράμει εκείνους που πάσχουν ψυχικά. Δεν πρόκειται για το αναφαίρετο δικαίωμα της αυτοκτονίας, αλλά για την παρεμπόδισή της χάρη στις θεραπευτικές τεχνικές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως αυτό επιτυγχάνεται πολλές φορές.
Η κυρίαρχη τάση στην Ψυχιατρική είναι ο εντοπισμός και η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ασθένειας στον παρόντα χρόνο, εδώ και τώρα. Νομίζετε ότι έχει κάποιο νόημα στην περίπτωση της κατάθλιψης η αναζήτηση παλαιοτέρων βιωμάτων και εμπειριών του ασθενή; Μπορεί να δουλέψει η ψυχοθεραπεία;
Μα, οπωσδήποτε. Τόσο η παραδοσιακή φαινομενολογία, η σύγχρονη κλινική ψυχιατρική, και βεβαίως πολύ περισσότερο η ψυχοδυναμικά προσανατολισμένη ψυχοθεραπεία ενδιαφέρονται για το παρελθόν του ασθενούς, για τη συνάρτηση της δεδομένης ψυχοπαθολογικής του κατάστασης με τα βιογραφικά του στοιχεία. Αυτό δεν αφορά μόνον τις καταθλίψεις, αλλά όλες τις μορφές αποκλίνουσας συμπεριφοράς υπό την ευρύτερη έννοια του όρου. Μέλημα της ψυχιατρικής οφείλει να παραμείνει η αποκαλούμενη ενσυναισθητική κατανόηση του ασθενούς που συνοδεύεται από την ανάπλαση στον ψυχισμό του θεραπευτή των όσων συντελούνται στην ψυχική σφαίρα του ασθενούς. Αυτό δεν είναι κάτι το εύκολο και προϋποθέτει εκείνες τις δεξιότητες που αποκτούνται διαμέσου της μαθητείας. Όμως, όταν ο οποιοσδήποτε εκτεθειμένος σε ψυχικό άλγος, έχει την αίσθηση ότι ο γιατρός "τον έχει καταλάβει", τότε έχει συντελεσθεί ένα πρώτο βήμα για την εδραίωση μιας εξελισσόμενης σχέσης απαραίτητης για την πρόοδο της θεραπείας.
Προσωπικά είμαι πεπεισμένος πως η ψυχοθεραπεία που περιλαμβάνει ποικίλες μεθόδους είναι απαραίτητη για τον σύγχρονο ασθενή έστω και αν είναι πολλές φορές ένα συνοδό εργαλείο στο πλαίσιο μιας γενικότερης θεραπευτικής στρατηγικής, όπως λ.χ. ο συνδυασμός της με αντικαταθλιπτικά. Είμαι πεπεισμένος πως η ψυχοθεραπεία πρέπει να παραμείνει το αναφαίρετο πλαίσιο της ουσιαστικής ψυχιατρικής προσέγγισης.
Θεωρείτε ότι χορηγούνται σήμερα πολύ εύκολα τα φάρμακα στην κλινική Ψυχιατρική, ιδιαιτέρως στην περίπτωση της κατάθλιψης; Τα αντικαταθλιπτικά είναι τα πρώτα σε κατανάλωση φάρμακα στη χώρα μας...
Μερικές φορές ναι, γιατί δίχως άλλως οι επικρατούσες τάσεις της βιολογικής ψυχιατρικής στην έρευνα και την θεωρία ασκούν έμμεσα ή άμεσα έναν ιδεολογικό επηρεασμό υπέρ της ψυχοφαρμακολογικής αποτελεσματικότητας. Φυσικά υπάρχει παράλληλα ένα ευρύτερο πλέγμα διαλόγου και συνεργασίας με τις φαρμακευτικές βιομηχανίες των οποίων η υλική υπεροχή διευκολύνει την προώθηση της βιολογικής ερμηνείας. Εντούτοις δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η πρόοδος στον εν λόγω τομέα είναι γνήσια και τεκμηριωμένη ώστε η λελογισμένη χρήση των ψυχοφαρμάκων είναι αξιοποιήσιμη ιδιαιτέρως για ορισμένες ψυχικές ασθένειες. Όμως όπως υπάρχει ο κίνδυνος μιας ιδεολογικής απολυτοποίησης της ψυχοθεραπείας, έτσι μπορεί και διαμορφώνεται αντιστρόφως η εξακολουθητική επιλογή ψυχοφαρμάκων για την οποιαδήποτε ένδειξη μιας ψυχικής διαταραχής.
Παρά το γεγονός ότι η κατάθλιψη είναι τόσο διαδεδομένη νόσος, ώστε το 2020 θα είναι η πρώτη σε επιπολασμό νόσος διεθνώς, κατά τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, γιατί υπάρχει ακόμη τόση ντροπή όταν είναι να πάμε στον ψυχίατρο; Τόσοι άνθρωποι με ψυχιατρικά προβλήματα γύρω μας και εμείς ντρεπόμαστε και φοβόμαστε τον ψυχίατρο...
Η ιστορία της ψυχιατρικής, αλλά και η σημερινή της πραγματικότητα σε ορισμένες χώρες, είναι βεβαρημένη από τη χρήση μεθόδων αποκλεισμού και βίας. Μόλις τα τελευταία πενήντα χρόνια συντελέστηκε και συντελείται ο εξανθρωπισμός των δομών της. Ας υπενθυμίσω μόνο το όνομα της Λέρου για να γίνει αντιληπτή η συνάρθρωση του παρελθόντος της ψυχιατρικής με τις χειρότερες μορφές ατομικής εξαθλίωσης των ψυχικά πασχόντων. Και δεν θα δίσταζα να ισχυρισθώ πως αυτές οι παραδόσεις κατατρύχουν ακόμη και σήμερα τις ψυχιατρικές στάσεις και νοοτροπίες γι’ αυτό η κριτική αυτοπαρατηρησία δεν πρέπει να εγκαταλείψει τη σημερινή μεταρρυθμιζόμενη ψυχιατρική.
Αυτές οι εμπειρίες από το παρελθόν είναι εκείνες που σε μεγάλο βαθμό προκαλούν την επιφύλαξη απέναντι στους συναδέλφους μου. Εκείνοι που επιθυμούν την ψυχιατρική συνδρομή φοβούνται πολλές φορές - όχι πάντα - τις ενδεχόμενες καταπιεστικές της μεθόδους και παράλληλα φοβούνται τον κοινωνικό τους στιγματισμό όταν επισκέπτονται έναν ψυχίατρο. Από την άλλη πλευρά έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια η αντίθετη τάση του εκψυχιατρισμού της ατομικής και κοινωνικής συμπεριφοράς, η καταφυγή σε ψυχοπαθολογικούς όρους για την ερμηνεία τους.
Τελικά, κύριε καθηγητά, υπάρχει πράγματι η τάση προς την ολοένα και πιο έντονη ψυχιατρικοποίηση, ολοένα και περισσοτέρων εκφάνσεων της καθημερινής κοινωνικής ζωής και της κοινωνικής συμπεριφοράς των ατόμων;
Αυτή η αντινομία είναι άκρως ενδιαφέρουσα. Μεταξύ άλλων αντικατοπτρίζει την αποφυγή του θεωρητικού ερμηνευτικού οπλοστασίου άλλων επιστημών, όπως της κοινωνιολογίας ή φιλοσοφίας, και πολύ περισσότερο αφαιρεί από τον δοκιμαζόμενο πολίτη την κινητοποίηση των δικών του δυνατοτήτων να αναλύσει την πραγματικότητα που τον περιβάλλει. Εκψυχιατρισμός σημαίνει πολλές φορές κατά την κρίση μου παθητική αποδοχή πρόχειρων, επιφανειακών ιδεολογημάτων με τα οποία κατακλύζεται ένα μέρος της σκέψης μας. Βεβαίως αυτή η στενή αντίληψη για την αναγωγή των πάντων σε ψυχολογισμούς, πρέπει προφανώς να υπαγορεύεται απ’ ορισμένες ανεπάρκειες άλλων ιδεολογικών σχημάτων που δοκιμάστηκαν και δεν ικανοποίησαν.
Τετάρτη 20 Αυγούστου 2014
Ο φόβος υπάρχει μόνο σε σχέση με κάτι• αυτό το «κάτι» γεννιέται όταν προσπαθούμε να το καταπνίξουμε, όταν του δίνουμε ένα όνομα
Όταν παύεις πια να κάνεις φυγές για να μη βλέπεις αυτό που είσαι, όταν δεν ψάχνεις κάποιον τρόπο να αποφύγεις αυτό που είσαι, τότε τι συμβαίνει; Αν παρατηρήσετε θα δείτε ότι κάνουμε το εξής: επειδή υπάρχει μια αίσθηση φόβου γι’ αυτό που βλέπουμε ή υπάρχει επιθυμία να το καταλάβουμε, του δίνουμε ένα όνομα. Αυτό δεν κάνουμε; Λέμε για εκείνο που μας γεννάει φόβο: «Νιώθω μόνος» ή «Νιώθω απελπισμένος», «Νιώθω άδειος», «Νιώθω το ένα ή το άλλο και θέλω να το καταλάβω». Πράγμα που σημαίνει ότι δίνοντάς του ένα όνομα εδραιώνουμε μια σχέση ανάμεσα στον εαυτό μας και σ’ αυτό που ονομάζουμε μοναξιά, απελπισία, κενό. Βάζοντας σε λέξεις αυτή τη σχέση μας, της δίνουμε ψυχολογική σημασία.
Αν όμως δεν δώσουμε κανένα όνομα σ’ αυτό που βλέπουμε και απλώς το κοιτάμε, το παρατηρούμε, θα έχουμε διαφορετική σχέση μαζί του• τότε δεν θα είναι κάτι έξω από μας, θα είμαστε εμείς αυτό. Λέμε, για παράδειγμα: «Το φοβάμαι αυτό». Ο φόβος υπάρχει μόνο σε σχέση με κάτι• αυτό το «κάτι» γεννιέται όταν προσπαθούμε να το καταπνίξουμε, όταν του δίνουμε ένα όνομα, όπως, για παράδειγμα, «Νιώθω μοναξιά». Οπότε υπάρχει η αίσθηση ότι εσύ κι αυτή η μοναξιά είστε δύο χωριστά πράγματα.
Είναι, όμως, έτσι; Εσύ, δηλαδή ο παρατηρητής, παρατηρείς μέσα σου ένα γεγονός το οποίο το χαρακτηρίζεις ως «μοναξιά». Αλλά είναι ο παρατηρητής διαφορετικός από εκείνο που παρατηρεί μέσα του; Είναι διαφορετικός μόνο όσο δίνει κάποιο όνομα σ’ αυτό που παρατηρεί• αν, όμως, εσύ -που είσαι ο παρατηρητής- δεν δώσεις κανένα όνομα σ’ αυτό που παρατηρείς ότι νιώθεις, τότε ο παρατηρητής είναι το παρατηρούμενο• εσύ που παρατηρείς είσαι αυτό που παρατηρείς. Ο χαρακτηρισμός, το όνομα που δίνεις, το μόνο που κάνει είναι να διαιρεί εσένα απ’ αυτό, και μετά πρέπει να δώσεις μάχη μαζί του.
Αλλά όταν δεν υπάρχει διαίρεση, όταν ο παρατηρητής και το παρατηρούμενο είναι ένα, πράγμα που συμβαίνει μόνο όταν δεν δίνεις κάποιο όνομα σ’ αυτό που βλέπεις, τότε η αίσθηση του φόβου φεύγει τελείως – μπορείτε να το δοκιμάσετε και θα δείτε. Ο φόβος σάς εμποδίζει να κοιτάξετε ουδέτερα το γεγονός όταν λέτε ότι νιώθετε άδειος, νιώθετε μόνος, νιώθετε το ένα ή το άλλο. Και ο φόβος είναι μόνο η μνήμη που ζωντανεύει από τους χαρακτηρισμούς και τα ονόματα που δίνεις• αλλά όταν μπορείς να κοιτάς χωρίς να δίνεις κανένα όνομα σ’ αυτό που βλέπεις, τότε σίγουρα αυτό που κοιτάς είσαι εσύ ο ίδιος.
Όταν, λοιπόν, φτάνεις σ’ αυτό το σημείο που δεν ονομάζεις πια αυτό που κοιτάς, οπότε δεν το φοβάσαι, τότε είσαι αυτό. Κι όταν είσαι αυτό, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα – υπάρχει; Μόνο όταν δεν θέλεις να είσαι αυτό που βλέπεις, όταν θέλεις να το αλλάξεις, τότε μόνο δημιουργείται πρόβλημα. Αλλά όταν είσαι αυτό που κοιτάς, τότε ο παρατηρητής είναι το παρατηρούμενο, είναι ένα ενιαίο φαινόμενο, όχι δύο χωριστά φαινόμενα, και τότε δεν υπάρχει πρόβλημα – υπάρχει;
Μπορεί τώρα να πείτε: «Και τι να κάνω; Να με εδώ, ακόμα φοβισμένος, μέσα στη σύγχυση και στη μοναξιά• δεν μου δώσατε κάποια μέθοδο για να την εφαρμόσω και να ελευθερωθώ». Αν έχετε καταλάβει ό,τι είπα, το κλειδί βρίσκεται εκεί: ένα κλειδί που ανοίγει πολλά περισσότερα απ’ όσα συνειδητοποιείτε, αν μπορείτε και θέλετε να το χρησιμοποιήσετε. Σας παρακαλώ, πειραματιστείτε με όλο αυτό που ακούσατε και θα δείτε πόσο γρήγορα λύνεται και αλλάζει όλο το πράγμα, και κάτι άλλο παίρνει τη θέση του.
Το ανεπαρκές “εγώ” και ο φόβος της αγάπης
Όλοι μας είμαστε απόγονοι «τεμαχισμένων» ανθρώπων (δηλαδή γονέων που μεγάλωσαν μέσα από μια διαστρεβλωμένη έννοια αγάπης από τους δικούς τους γονείς).
Κυρίως γι’ αυτό τον λόγο, μαθαίνουμε συνήθως ποιοί «είμαστε» μέσα από τον προβληματικό τρόπο που διαπραγματευόμαστε τις σχέσεις μας με τους άλλους, μέσα από τις συγκεχυμένες συναισθηματικές μας εκδηλώσεις και συμπεριφορές.
Βιώνουμε δηλαδή τελικά το «Εγώ» μας ως μια «ακατάστατη» και ανώριμη οντότητα που μοιάζει να είναι ατελής, τραυματισμένη, και διασπασμένη σε πολλά κομμάτια. Μια οντότητα που δεν είναι σε καμία περίπτωση ικανή να κουμαντάρει με επιτυχία το πλήθος των απαιτήσεων της καθημερινότητας των σχέσεων μας με τους άλλους.
Επειδή ακριβώς –και στον βαθμό που- ταυτιζόμαστε μ’ αυτήν την ελλειμματική ψυχική δομή (το «Εγώ»), πολύ συχνά βιώνουμε συναισθήματα κενού, ματαίωσης, απουσίας νοήματος, έντονο ψυχικό πόνο, επίπονες εσωτερικές συγκρούσεις, κι αναποφασιστικότητα.
Αυτή η βαθιά πεποίθηση της ψυχικής μας αδυναμίας συνήθως μας οδηγεί σε συναισθηματική ευαλωτότητα, σε κρίσεις ενοχής, οργής, κι επιθετικότητας, που, κατά περίπτωση, στρέφονται εναντίον των ατόμων με τα οποία σχετιζόμαστε, ή εναντίον αυτού που συνηθίζουμε να τον/ την αποκαλούμε «εαυτό» μας.
Αυτή η βαθιά πεποίθηση της ψυχικής μας αδυναμίας συνήθως μας οδηγεί σε συναισθηματική ευαλωτότητα, σε κρίσεις ενοχής, οργής, κι επιθετικότητας, που, κατά περίπτωση, στρέφονται εναντίον των ατόμων με τα οποία σχετιζόμαστε, ή εναντίον αυτού που συνηθίζουμε να τον/ την αποκαλούμε «εαυτό» μας.
Εύλογα κάποιος θα μπορούσε να συμπαιράνει σ’αυτό το σημείο, ότι μια τέτοια ψυχική αναστάτωση έχει σαν λογικό επακόλουθο ο άνθρωπος που την βιώνει να μην μπορεί ούτε να δώσει , αλλά και ούτε να πάρει αγάπη.
Πράγματι, η ίδια η αίσθηση τις προσωπικής μας ανεπάρκειας –την οποία όπως είπαμε την βιώνουμε ως αποτέλεσμα της ταύτισής μας με ένα ελλειμματικό κι ανώριμο «Εγώ»- είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για την αδυναμία μας να δεχτούμε την αγάπη, και στην συνέχεια να την προσφέρουμε στους άλλους!
Κι ο λόγος είναι ότι, κατ’αρχάς, η ίδια η παθολογική ψυχική κατασκευή (το «Εγώ»), με την οποία έχουμε ταυτιστεί, υπάρχει ως αποτέλεσμα της πλήρους, ή της μερικής απουσίας της αγάπης! Αυτό το παραμορφωμένο και –στην καλύτερη περίπτωση- ελλιπέστατο “κατασκευαστικό” υλικό, η μαμά και ο μπαμπάς το ονομάσανε «γονεϊκή αγάπη», μας το προσφέρανε, κι εμείς –ως παιδιά- το δεχτήκαμε επειδή το χρειαζόμασταν τότε κατεπειγόντως αφού σ’αυτό έπρεπε να στηρίξουμε την σωματική & ψυχική μας αυτο-οργάνωση.
Αυτό όμως που, στην πραγματικότητα, χρειαζόμασταν ως βρεφη και παιδιά, και φυσικά τώρα, ως ενήλικες, είναι αυτό που δεν λάβαμε ποτέ: την αγάπη στην αυτούσια, ανόθευτη μορφή της, όχι στην κακέκτυπη και κακοποιητική της διάσταση.
Κατά δεύτερο λόγο, η βιωμένη στη ζωή μας, και –γι’αυτό- αδιάσειστη πεποίθηση της ανεπάρκειας του «Εγώ» να αγαπήσει και να αγαπηθεί, ως δική μας ανεπάρκεια και αδυναμία, έχει ως αποτέλεσμα να μοιάζει στα μάτια μας οποιαδήποτε προθεση για προσφορά αγάπης, ως άκρως επίφοβη & απειλητική, αφού η «αγάπη» έχει βιωθεί, στην καλύτερη περίπτωση, ως «υπό όρους ανταλλαγή» (π.χ. θα σ’αγαπώ μόνο εάν μου κάνεις τα χατήρια, αν είσαι καλό παιδί, κ.ο.κ.), και, στην χειρότερη, ως επιθετική ενέργεια εναντίον μας (π.χ. θα φας ξύλο, πλήγωσες την μητέρα σου που σ’ αγαπάει τόσο πολύ…, κ.ο.κ).
Δηλαδή, ουσιαστικά γαλουχόμαστε από τα πρώτα μας κιόλας βήματα σ’αυτόν τον κόσμο στον «φόβο της αγάπης»…!
Υπό αυτήν την έννοια, τίποτα δεν μας τρομάζει περισσότερο από την πιθανότητα να αγαπηθούμε!…
Απ’ την μια, κανείς μας δεν θέλει να κακοποιηθεί, ή να χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο μια στενής σχέσης, με το πρόσχημα της «αγάπης». Κι απ’την άλλη πάλι, ταυτιζόμενοι με ένα τοσο ανεπαρκές «Εγώ», μας είναι πάρα πολύ δύσκολο στο βάθος της συνείδησής μας να δεχτούμε οτι αξίζουμε κάποιος να μας αγαπήσει γι’ αυτό που –νομίζουμε ότι- είμαστε.
Dr. Γρηγόρης Βασιλειάδης, M.Sc., Ph.D. - Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής
Read more: http://enallaktikidrasi.com/2014/08/to-aneparkes-ego-kai-o-fovos-tis-agapis/#ixzz3AvLBhVHn
Δευτέρα 18 Αυγούστου 2014
Αντοχές...της Αδριανής Παπαδριανού
Σκονισμένοι δρόμοι κι ένας ήλιος κατακίτρινος είχε σκουριάσει κάθε σκέψη , ένα αίσθημα εγκατάλειψης τρεμόπαιζε μέσα σου ........Προχώρησες κάτω από τις σκιερές στοές που άφηναν ανάμεσα τους οι πορτοκαλιές , γύρω σου μυρωδιές και θυμήθηκες , τότε , που κάθε μέρα ήταν καθαρή.......οι σκιές του φόβου και της μοναξιάς χάθηκαν στους καταπράσινους ορίζοντες . Οι άνθρωποι με ψυχή δεν είμαστε ευάλωτοι ...στις σκοτεινές νύχτες ο ουρανός είναι πάντα σπαρμένος με χιλιάδες αστέρια που λαμπυρίζουν... αρκεί να τα βλέπουμε.....Να παραμείνουμε ζωντανοί ....οι πληγές κάποια μέρα θα επουλωθούν και θα είναι παρελθόν .....Την ζωή μας δεν την παίζουμε στα ζάρια .......Τα βήματα μας , οι αντοχές μας......καθορίζουν τελικά το ανάστημα μας.....
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)